Francuskie zaimki Y i EN

Dziś wyjaśnimy, kiedy możemy stosować zaimki dopełnieniowe y oraz en. Są to krótkie formy, którymi posługujemy się, aby nie powtarzać w wypowiedzi tych samych wyrazów (dokładnie chodzi o dopełnienie dalsze czasownika poprzedzone przyimkiem à lub de).

Uwaga! Zaimki y oraz en ulegają w wymowie łączeniu międzywyrazowemu (la liaison)– zwróć na to uwagę, słuchając nagrań. Spójrz: Il y a [ilja], j’en ai – [ʒɑ̃nɛ]. Więcej o wymowie pisaliśmy tutaj: Elizja i łączenia międzywyrazowe w języku francuskim.

Zaimki w funkcji dopełnienia dalszego

Zaimek y

Zaimek dopełnieniowy y zastępuje rzeczownik, który spełnia dwa warunki:

• nazywa rzecz (konkretną lub abstrakcyjną), a nie osobę,

• łączy się z czasownikiem za pomocą przyimka à.

Oto przykłady czasowników, z którymi użyjemy zaimka y:

Przykłady zdań:

Zaimek en

Zaimek dopełnieniowy en zastępuje rzeczownik, który:

• nazywa rzecz (konkretną lub abstrakcyjną), a nie osobę

• łączy się z czasownikiem za pomocą przyimka de.

Oto przykłady czasowników i wyrażeń z przyimkiem de:

Przykłady:

Zaimki a określenia miejsca

Poznaliśmy już y i en jako zaimki dopełnieniowe. Teraz omówimy je w znaczeniu:

• y – tam
  

  J’y vais.

  Idę tam.

• en – stamtąd
  

  J’en reviens.

  Wracam stamtąd.

Tak jak poprzednio, zaimek y związany jest głównie z przyimkiem à, natomiast zaimek en – z przyimkiem de.

Y = tam

Zaimka y użyjemy z czasownikiem, który łączy się z przyimkiem à lub innym określającym miejsce (gdzie? dokąd?), np.:

Sprawdź nasz tekst o francuskich przyimkach miejsca, gdzie znajdziesz więcej informacji.

Oto przykłady zdań:

Zauważ, że w zdaniach polskich zaimek tam z reguły nie występuje, natomiast w języku francuskim zaimek y jest niezbędny. Nie możemy powiedzieć:

• Oui, ils vont.

• Oui, je vais.

En = stamtąd

Zaimka en (stamtąd) używamy analogicznie do zaimka y, lecz z czasownikami łączącymi się z przyimkiem de w znaczeniu skąd, np.:

Przykład:

Zaimki en i y – miejsce w zdaniu

Zaimki y i en mają swoje stałe miejsce w zdaniu – zazwyczaj znajdują się bezpośrednio przed czasownikiem, którego dotyczą. Zasada ta obowiązuje zarówno w zdaniach twierdzących, jak i przeczących, a także przy użyciu bezokolicznika.

Przeczenie

W przeczeniach zaimek pojawi się bezpośrednio przed czasownikiem, który jest zaprzeczony.

O przeczeniach pisaliśmy tutaj: La négation.

Bezokolicznik

Gdy użyjemy bezokolicznika po czasowniku, en i y postawimy przed bezokolicznikiem:

Polecenia

W trybie rozkazującym (l’impératif) w twierdzeniach zaimki y i en przeskakują za czasownik, a w formie przeczącej wracają przed czasownik.

Porównaj:

Wyrażenia z zaimkami y i en

Na koniec poznaj kilka zwrotów z zaimkami y i en, które często spotkasz w codziennych rozmowach.

• Vas-y ! – no dalej, śmiało, idź tam
  

  Vas-y, bouge un peu.

  No dalej, rusz się trochę.

• n’y tenir plus - nie wytrzymywać już czegoś
  

  Nous n’y tiendrons plus.

  Dłużej już tego nie wytrzymamy.

• s’en aller - odejść, iść, pójść sobie
  

  Va-t-en.

  Odejdź.

• s’en faire de qqch – przejmować się czymś
  

  Ne t’en fais pas de ce que disent les autres.

  Nie przejmuj się tym, co mówią inni.

• j’en ai marre – mam tego dosyć

• j’en ai ras-le-bol – mam tego powyżej uszu

Entraînons-nous !

Ćwiczenie 1. Odpowiedz na poniższe pytania, używając zaimków y i en.

1. Est-ce qu’elle assiste à ces réunions ? Oui, _______.

   Oui, elle y assiste.

2. Tu penses à voyager à l’étranger ? Non, _______.

   Non, je n’y pense pas.

3. Ils jouent au tennis ? Oui, _______.

   Oui, ils y jouent.

4. Tu as besoin de ton ordinateur ? Non, _______.

   Non, je n’en ai pas besoin.

5. Il tient à cet appartement-là ? Oui, _______.

   Oui, il y tient.

6. Est-ce que les enfants sont dans la cour ? Oui, _______.

   Oui, ils y sont.

7. Ils sont contents de leur travail ? Non, _______.

   Non, ils n’en sont pas contents.

8. Marie a peur des araignées ? Oui, _______.

   Oui, elle en a peur.

Ćwiczenie 2. Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski. Wykorzystaj zaimki y oraz en.

1. Nie przejmuj się, to nic poważnego.

   Ne t’en fais pas, ce n’est rien de grave.

2. Idę, ale wrócę jutro.

   Je m’en vais mais je vais revenir demain.

3. Śmiało, weź cały kawałek.

   Vas-y, prends une part entière.

4. Mam dość niewygodnych kamienistych plaż.

   J’en ai marre des plages rocheuses inconfortables.

5. Nie odchodź, zaraz podamy deser.

   Ne t’en va pas, on va servir le dessert.

6. Chodźcie tam z nami. Zabierzcie go ze sobą.

   Venez-y avec nous. Emmenez-le avec vous.

Pokaż odpowiedzi