Les prépositions de lieu, czyli przyimki określające miejsce, to po francusku między innymi: à, en, dans, chez, sur. Mamy również wiele przyimków złożonych (czyli wyrażeń przyimkowych), między innymi: à côté de, loin de, près de, en face de. Przyimki razem z następującymi po nich rzeczownikami tworzą okoliczniki miejsca, które wskazują, gdzie odbywają się czynności określone przez orzeczenie. Przypomnijmy, że okoliczniki miejsca odpowiadają na pytania: gdzie?, skąd?, dokąd?, którędy?. Po francusku pytanie gdzie? zadamy przy pomocy zaimka où ?. Przyjrzyjmy się teraz bliżej niektórym prépositions de lieu.
Francuski przyimek miejsca à odpowiada polskiemu przyimkowi w, do lub na.
Gdy wymieniamy miejsce, w którym się znajdujemy lub do którego się udajemy, używamy przyimka à (pamiętaj o rodzajnikach ściągniętych: à + le = au, à + les= aux).
W odpowiedzi na pytanie où ? (gdzie? dokąd?) stawiamy przyimek à przed nazwami miast, np.:
Przed nazwami państw rodzaju męskiego stosujemy formę au (à + le = au), np.:
au Brésil, au Danemark, au Japon, aux États-Unis, au Canada, au Mexique, au Pérou.
Francuski przyimek miejsca de odpowiada polskiemu przyimkowi z, od.
Po czasownikach arriver de, venir de, revenir de użyjemy rodzajnika ściągniętego du (de + le = du), przed nazwami państw rodzaju męskiego, lub des (de + les = des) przed nazwą w liczbie mnogiej, np.
W pozostałych przypadkach będzie to tylko przyimek de.
Gdy mówimy po francusku od… do…, używamy przyimków de… à… Pamiętaj, żeby utworzyć formy ściągnięte z rodzajnikami określonymi le, les (du/des, au/aux).
Gdy mówimy, że coś jest w jakiejś odległości od czegoś, stosujemy konstrukcję …est/sont à… mètres/kilomètres de… (…jest/są… metrów/kilometrów od…):
Francuski przyimek miejsca en odpowiada polskiemu przyimkowi w, do lub na.
Przyimka en użyjemy przed nazwami kontynentów:
en Europe, en Asie, en Amérique, en Australie, en Afrique
Przyimka en użyjemy przed nazwami państw rodzaju żeńskiego:
en Grèce, en Grande-Bretagne, en Suisse, en Norvège, en Russie, en Chine, en Italie
Zwróćmy uwagę, że nazwy państw rodzaju męskiego zakończone są zwykle na spółgłoskę, np. le Japon lub le Maroc (wyjątkami są tu le Canada i le Mexique), a nazwy państw rodzaju żeńskiego mają zwykle na końcu e nieme, np. la France, la Grèce, l’Argentine.
Przyimka en użyjemy przed nazwami regionów:
en Mazurie, en Silésie, en Provence, en Alsace.
UWAGA! Jeśli w zdaniu występuje słowo la région, np. la région de Pays de la Loire, wtedy przed nim stawiamy przyimek dans. Porównaj:
Francuski przyimek miejsca dans odpowiada polskiemu przyimkowi w, na.
Za pomocą przyimka dans nie tylko określamy miejsce, ale też przestrzeń, której rzeczownik dotyczy:
Przyimka dans użyjemy go też przed nazwami gór:
Jak już wspomnieliśmy, przyimek dans stoi przed rzeczownikiem la région.
W odniesieniu do słowa la ville przyimek dans oznacza w obrębie miasta, w przestrzeni miasta, a przyimek en (en ville) – na mieście, poza domem.
Francuski przyimek miejsca chez odpowiada polskiemu przyimkowi u. Używamy go w stosunku do osób.
Wyrażenie być u siebie po francusku odmienia się przez osoby:
je suis chez moi – ja jestem u siebie
tu es chez toi – ty jesteś u siebie
il est chez lui – on jest u siebie
elle est chez elle – ona jest u siebie
nous sommes chez nous – my jesteśmy u siebie
vous êtes chez vous – wy jesteście u siebie
ils sont chez eux – oni są u siebie
elles sont chez elles – one są u siebie.
Po czasowniku aller (iść, jechać; dokąd?) oraz po être (być; gdzie?) w odniesieniu do osób zastosujemy przyimek chez. Zachowujemy ten przyimek po czasownikach wyrażających kierunek powrotny, po przyimku de (de chez), np.:
Przyimek chez z zaimkiem osobowym (np. moi) znaczy u siebie / w swoim domu (mieszkaniu), np.:
Przyimek derrière oznacza za, a przyimkiem o znaczeniu przeciwstawnym jest devant (przed).
Przyimek sur oznacza na, a przyimek sous – pod.
Przyimek entre znaczy między/pomiędzy i jest używany podobnie jak w języku polskim.
Przyimek par oznacza przez/poprzez.
Przyimek parmi oznacza wśród/pośród.
Przyimek vers oznacza w kierunku/ku.
Przyimka depuis w znaczeniu od używamy, kiedy mamy na uwadze czas podróży:
Na koniec poznajmy różne wyrażenia przyimkowe służące do powiedzenia, gdzie coś się znajduje lub skąd albo dokąd zmierza. Wszystkie wymienione wyrażenia łączą się z przyimkiem de.
près de – blisko | Près de ma maison, il y a un joli parc. – Blisko mojego domu jest ładny park. |
loin de – daleko od | Mes parents habitent loin de chez nous. – Moi rodzice mieszkają daleko od nas. |
en face de – naprzeciwko | La bibliothèque se trouve en face de la pharmacie. – Biblioteka znajduje się naprzeciwko apteki. |
autour de – wokół | Les gens se sont réunis autour du monument. – Ludzie zgromadzili się wokół pomnika. |
au-dessus de – nad | Nous allons accrocher ce tableau au-dessus du lit. – Zamierzamy zawiesić ten obraz nad łóżkiem. |
au-dessous de – pod | Mettez votre signature au-dessous du texte. – Proszę podpisać się pod tekstem. |
au coin de – w rogu | Il y a un restaurant sympa au coin de la rue. – Na rogu ulicy jest miła restauracja. |
en haut de – na górze | Tous les détails se trouvent en haut de cette page. – Wszystkie szczegóły znajdują się na górze tej strony. |
en bas de – na dole | Signez en bas de la page, s’il vous plaît. – Proszę podpisać na dole strony. |
au fond de – w głębi | Il se sont assis au fond de la salle. – Usiedli w głębi sali. |
le long de – wzdłuż | Nous nous promenons le long de la Seine. – Spacerujemy wzdłuż Sekwany. |
à côté de – obok | Il habite à côté. – On mieszka obok. |
au centre de – w centrum / w środku/ na środku | Au centre de notre ville, il y a une grande place. – W centrum naszego miasta jest duży plac. |
au milieu de – w środku / pośród | Il se sent seul au milieu des gens. – On czuje się samotny pośród ludzi. |
au bord de – na brzegu, na skraju, nad | Mes amis ont une jolie cabane au bord du lac. – Moi przyjaciele mają uroczy domek nad jeziorem. au bord de la rue – na brzegu ulicy au bord de la route – na skraju drogi / na poboczu au bord de la mer – nad morze(m) / na brzegu morza au bord du lac – nad jezioro / nad jeziorem. |
au bout de – na końcu | Au bout de cette rue, il y a un café. On y va ? – Na końcu tej ulicy jest kawiarnia. Pójdziemy tam? Wyrażenie au bout de znaczy na końcu (czego) i odnosi się do miejsca, przestrzeni. W odniesieniu do czasu i do miejsca w znaczeniu bardziej przenośnym, np. końca filmu, listy, lekcji, stosujemy à la fin (de): À la fin du film, tout le monde pleurait. – Na koniec filmu wszyscy płakali. |
à gauche de – na lewo od / po lewej stronie (czego) / w lewo à droite de – na prawo od / po prawej stronie (czego) / w prawo | D’abord, vous tournez à gauche de l’église et puis vous prenez la première rue à droite. – Najpierw skręcacie na lewo od kościoła, a potem w pierwszą ulicę w prawo. Gdy określamy stronę (prawą, lewą) w stosunku do osoby, mówimy: sur ma droite – po mojej prawej stronie sur votre gauche – po waszej/pani/pana/państwa lewej stronie. |
Jak widzisz, w języku francuskim stosowanie prépositions de lieu jest podobne jak w języku polskim. Zapamiętaj, że wiele wyrażeń przyimkowych kończy się przyimkiem de. Ważne jest, aby nie zapominać o tworzeniu form ściągniętych z rodzajnikami określonymi le, les (de + le = du / de + les = des).
Niżej znajdziesz ćwiczenia, dzięki którym utrwalisz poznane przyimki i wyrażenia przyimkowe służące do określenia miejsca.
Wstaw w poniższe zdania brakujące francuskie przyimki miejsca.
