W tym artykule przyjrzymy się różnym powszechnie używanym wyrażeniom w języku włoskim. Są to tzw. locuzioni. Podzielimy je na kilka kategorii tematycznych. Dowiesz się między innymi, jak się przywitać czy pożegnać, co odpowiadać w różnych sytuacjach, jak poprosić o pomoc oraz życzyć komuś powodzenia.
Przywitanie
Witając się z kimś, powiemy np.:
Ciao! Che bello vederti!
Cześć! Jak miło cię widzieć!
Ciao, ragazzi!
Cześć, chłopaki!
Forma ragazzi to lm. od rzeczownika w r.m. ragazzo „chłopak”, ale możemy się tak zwrócić również do grupy, w której są zarówno chłopaki, jak i dziewczyny.
Jeśli poznając kogoś, chcemy mu zaproponować przejście na ty, powiemy:
Dammi del tu.
Mów mi na ty.
Przy okazji zajrzyj do naszego wpisu o włoskich zaimkach osobowych: Pronomi personali
Pożegnanie
Na pożegnanie możemy powiedzieć np.:
Devo scappare.
Muszę uciekać.
Alla prossima!
Do następnego razu!
Reakcje
Przyjrzyjmy się reakcjom – krótkim odpowiedziom, których udzielamy w różnych sytuacjach. Gdy ktoś nam coś proponuje, możemy odpowiedzieć:
Perché no?
Dlaczego nie?
Volentieri.
Chętnie.
Con piacere.
Z przyjemnością.
Certo che sì.
Pewnie, że tak.
Włosi często odpowiadają z entuzjazmem, zaczynając od che, np.:
Che bello!
Ale fajnie! / Jaki ładny!
Che schifo!
Ale paskudztwo!
Che peccato!
Jaka szkoda!
Ciekawostka: rzeczownik peccatoto w podstawowym znaczeniu „grzech”.
Poniżej znajdziesz jeszcze inne wyrażenia, które mogą być używane w odpowiedzi na coś, co usłyszeliśmy:
Davvero?
Naprawdę?
Congratulazioni! / Complimenti!
Gratulacje!
Mi dispiace.
Przykro mi.
Può darsi.
Być może.
Spero di sì.
Mam nadzieję, że tak.
Spero di no.
Mam nadzieję, że nie.
Speriamo bene.
Mam nadzieję, że będzie/pójdzie dobrze.
Proszenie o pomoc
Jeśli chcemy poprosić kogoś o pomoc, możemy powiedzieć:
Dammi una mano.
Pomóż mi. (Dosł. „daj mi jakąś/jedną dłoń”).
Uwaga! Jeśli zamienimy rodzajnik nieokreślony na określony i powiemy: Dammi la mano, znaczenie będzie dosłowne: „Podaj mi dłoń”.
Warto również znać wyrażenie avere voglia di…,które oznacza „mieć ochotę na…”. Spójrz na poniższe przykłady:
Ho voglia di ballare.
Mam ochotę potańczyć.
Ho voglia di un caffé.
Mam ochotę na kawę.
Jak widzisz, wyrażenie to może łączyć się z bezokolicznikiem lub z rzeczownikiem.
Kibicowanie
Kibicując danej drużynie, powiemy:
Forza!
Naprzód!
Przykładowo podczas meczu piłki nożnej możemy usłyszeć:
Forza, Juve/Milan/Roma!
Życzenie powodzenia
Ciekawym wyrażeniem w języku włoskim jest odpowiednik naszego „połamania nóg!”:
In bocca al lupo!
Powodzenia! (Dosł. „W paszczę wilka!)
Wyrażenia tego używamy, by życzyć komuś powodzenia, np. przed egzaminem, rozmową o pracę, innym ważnym wydarzeniem. Pochodzi ono z języka myśliwych, ale używane jest często w języku ogólnym. Funkcjonuje na zasadzie naszego życzenia połamania nóg – ma odczynić urok i przynieść odwrotny do wypowiadanego rezultat.
Na życzenie In bocca al lupo!nie odpowiadamy Grazie (mogłoby to przynieść pecha). Zachowujemy konwencję myśliwską i używamy trybu rozkazującego czasownika crepare –„zdychać, pękać”. Pełna odpowiedź to Crepi il lupo! („Niech wilk zdechnie!”), ale wystarczy też samo Crepi!
Pytanie – odpowiedź
Na koniec przyjrzyjmy się przykładowym parom zdań – pytaniom i odpowiedziom, które często padają w codziennych sytuacjach:
Scusi, dov’è il bagno?
Przepraszam, gdzie jest toaleta/łazienka?
Non lo so.
Nie wiem. (Dosł. „Nie wiem tego.”)
Che succede?
Co się dzieje?
Tutto a posto.
Wszystko w porządku. (Dosł. „Wszystko na miejscu”.)