W języku włoskim występują tylko dwa rodzaje rzeczowników – męski oraz żeński. Do ich rozróżnienia służą rodzajniki określone i nieokreślone. Tych pierwszych używamy, gdy mówimy o czymś znanym, konkretnym. Odpowiadają one polskim zaimkom ten, ta, to. Rodzajniki nieokreślone zastosujemy natomiast wtedy, gdy wspominamy o czymś po raz pierwszy, lub tam, gdzie po polsku powiedzielibyśmy jakiś, jakaś, jakieś.
Więcej o rodzajnikach nieokreślonych możesz przeczytać tutaj: rodzajnik nieokreślony w języku włoskim.
Przyjrzyj się przykładom rzeczowników, obok których stoi rodzajnik określony.
Rodzaj męski | |
|---|---|
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
il ragazzo | i ragazzi |
lo studente lo zaino lo psicologo | gli studenti gli zaini gli psicologi |
l’amico | gli amici |
Rodzaj żeński | |
|---|---|
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
la ragazza | le ragazze |
l’amica | le amiche |
Wyróżniamy trzy rodzajniki, które stosujemy z rzeczownikami rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej:
rodzajnik il stosuje się przed rzeczownikami, których pierwszą literą jest spółgłoska, np.:
il ragazzo – chłopak
il vino – wino
wyjątkiem są rzeczowniki rozpoczynające się od: z, gn, ps, x, y oraz s w połączeniu z inną spółgłoską – w takiej sytuacji użyjemy rodzajnika lo, np.:
lo zaino – plecak
lo studente – uczeń, student
lo sbaglio – pomyłka
lo yogurt – jogurt
przed rzeczownikami, które rozpoczynają się od samogłoski, postawimy rodzajnik l’, np.:
l’uomo – mężczyzna, człowiek
W rodzaju żeńskim w liczbie pojedynczej używamy dwóch rodzajników określonych:
rodzajnik la poprzedza rzeczowniki żeńskie rozpoczynające się od spółgłoski, np.:
la ragazza – dziewczyna
la donna – kobieta
la scuola – szkoła
rodzajnik l’ stosowany jest przed rzeczownikami zaczynającymi się od samogłoski, np.:
l’amica – przyjaciółka
l’arancia – pomarańcza
Jak widać, ta zasada obowiązuje zarówno w przypadku rodzaju męskiego, jak i żeńskiego.
W przypadku rodzajników określonych w liczbie mnogiej obowiązują następujące zasady:
Rzeczowniki męskie zakończone na -o przyjmują w liczbie mnogiej końcówkę -i. Rodzajnik il zmienia się w i, np.:
il tavolo – stół → i tavoli – stoły.
Męskie rodzajniki l’ i lo zastąpi w liczbie mnogiej gli, np.:
l’amico – przyjaciel → gli amici – przyjaciele
lo zaino – plecak → gli zaini – plecaki
lo spaghetto – pojedyncza nitka spaghetti → gli spaghetti* – nazwa potrawy.
Wszystkie rzeczowniki żeńskie w liczbie mnogiej mają rodzajnik le, np.:
la figlia – córka → le figlie – córki
l’amica – przyjaciółka → le amiche – przyjaciółki.
Żeńska końcówka rzeczownika -a w liczbie mnogiej zmienia się w -e.
Zdecydowana większość rzeczowników w rodzaju męskim w liczbie pojedynczej kończy się na samogłoskę -o, natomiast w rodzaju żeńskim – na -a.
Co w przypadku rzeczowników zakończonych na -e? Mogą być one zarówno żeńskie, jak i męskie, np. la chiave (r.ż.) – klucz, il signore (r.m.) – pan.
Jedne i drugie w liczbie mnogiej przyjmą końcówkę -i: le chiavi – klucze, i signori – panowie/państwo.
Jakie rodzaje rzeczowników występują w języku włoskim?
Męski i żeński.
Kiedy stosujemy rodzajniki określone?
Gdy mówimy o czymś znanym, konkretnym. Odpowiadają one także polskim zaimkom ten, ta, to.
Kiedy stosujemy rodzajniki nieokreślone?
Gdy wspominamy o czymś po raz pierwszy. Odpowiadają one także polskim zaimkom jakiś, jakaś, jakieś.
Jakie rodzajniki stosujemy z rzeczownikami rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej, a jakie w liczbie mnogiej?
W liczbie pojedynczej: il, lo, l', natomiast w liczbie mnogiej: i, gli.
Jakie rodzajniki stosujemy z rzeczownikami rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej, a jakie w liczbie mnogiej?
W liczbie pojedynczej: la, l', natomiast w liczbie mnogiej: le
Jaką końcówkę przyjmuje rzeczownik w rodzaju męskim?
W liczbie pojedynczej najczęściej jest to końcówka -o, natomiast w liczbie mnogiej -i.
Jaką końcówkę przyjmuje rzeczownik w rodzaju żeńskim?
W liczbie pojedynczej najczęściej jest to końcówka -a, natomiast w liczbie mnogiej -e.
Jakiego rodzaju jest rzeczownik, który w liczbie pojedynczej kończy się na -e?
Może być zarówno rodzaju męskiego, jak i żeńskiego.
Wykorzystując opisane powyżej zasady, uzupełnij brakujące rodzajniki.
