Forma rozkazująca (imperativo) jest w języku hiszpańskim dość rozbudowana. Zupełnie inaczej odmieniają się czasowniki przy nakazach, a inaczej, gdy czegoś zakazujemy. Aby ułatwić Ci naukę, podzieliliśmy materiał na dwie części. W tym artykule opiszemy formy trybu rozkazującego – imperativo afirmativo, który pozwala nam udzielać wskazówki i rady, wydawać polecenia czy składać propozycje.
Tryb rozkazujący w hiszpańskim ma różnorodne zastosowanie. Twierdzącej formy rozkazującej używamy:
do wyrażania próśb
do wydawania poleceń
do udzielania rad
do dawania wskazówek i instrukcji
do wyrażenia sugestii (formy nosotros/nosotras)
Podobną i prostszą formą wyrażania sugestii jest użycie czasu teraźniejszego w pytaniu, np.:
Zanim zaczniesz naukę trybu rozkazującego, przeczytaj nasze artykuły o czasie teraźniejszym: odmiana czasowników regularnych i czasowniki nieregularne. Znajomość czasu presente de indicativo i schematów odmiany jest niezbędna do opanowania imperativo.
Na początek zajmiemy się czasownikami regularnymi. Warto zapamiętać kilka zasad, które znacznie uproszczą tworzenie imperativo.
Formę trybu rozkazującego twierdzącego dla 2. osoby liczby pojedynczej tworzymy przez odcięcie końcówki -s od czasownika w 2. osoby liczby pojedynczej trybu oznajmującego. Forma 2. osoby liczby pojedynczej (tú) w trybie rozkazującym pokrywa się z formą 3. osoby liczby pojedynczej (él, ella, usted) w czasie teraźniejszym (presente de indicativo), np.
mira – popatrz, patrzy
bebe – napij się, pije
abre – otwórz, otwiera.
W 2. osobie liczby mnogiej (vosotros) wystarczy odciąć od bezokolicznika końcówkę -r i zamienić ją na -d:
escuchar → escuchad
comer → comed
escribir → escribid.
Poniżej przedstawiamy schemat odmiany czasowników 1. grupy zakończonych na -ar na przykładzie mirar (patrzeć)
tú | -a | mira | patrz |
él/ella/usted | -e | mire | niech patrzy |
nosotros/nosotras | -emos | miremos | patrzmy |
vosotros/vosotras | -ad | mirad | patrzcie |
ellos/ellas/ustedes | -en | miren | niech patrzą |
Czasowniki 2. grupy odmieniają się jak beber (pić):
tú | -e | bebe | pij |
él/ella/usted | -a | beba | niech pije |
nosotros/nosotras | -amos | bebamos | pijmy |
vosotros/vosotras | -ed | bebed | pijcie |
ellos/ellas/ustedes | -an | beban | niech piją |
Przyjrzyjmy się odmianie czasowników 3. grupy na przykładzie abrir (otwierać).
tú | -e | abre | otwórz |
él/ella/usted | -a | abra | niech otworzy |
nosotros/nosotras | -amos | abramos | otwórzmy |
vosotros/vosotras | -id | abrid | otwórzcie |
ellos/ellas/ustedes | -an | abran | niech otworzą |
W przypadku czasowników częściowo nieregularnych z tzw. obocznościami samogłoskowymi zmieniamy samogłoski w temacie podobnie jak w odmianie w czasie teraźniejszym:
e na ie w czasownikach pensar, cerrar, empezar, despertar, entender itp.,
o na ue w czasownikach encontrar, volver, probar, dormir, recordar itp.
e na i w czasownikach pedir, seguir itp.
Poniżej porównanie odmiany czasowników volver, cerrar i pedir w imperativo i presente de indicativo.
volver | cerrar | pedir | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
indicativo | imperativo | indicativo | imperativo | indicativo | imperativo | |
tú | vuelves | vuelve | cierras | cierra | pides | pide |
él/ella/usted | vuelve | vuelva | cierra | cierre | pide | pida |
nosotros/nosotras | volvemos | volvamos | cerramos | cerremos | pedimos | pidamos |
vosotros/vosotras | volvéis | volved | cerráis | cerrad | pedís | pedid |
ellos/ellas/ustedes | vuelven | vuelvan | cierran | cierren | piden | pidan |
Warto nauczyć się też odmiany czasowników całkowicie nieregularnych. Zwróć uwagę, że formy nieregularne niektórych czasowników pochodzą od nieregularnej odmiany 1. os. lp. (yo) w czasie teraźniejszym: pongo, salgo, hago, voy, vengo, tengo, traigo, digo.
decir mówić | ser | poner | hacer | ir | venir | salir | tener | |
tú | di | sé | pon | haz | ve | ven | sal | ten |
él/ella/usted | diga | sea | ponga | haga | vaya | venga | salga | tenga |
nosotros/nosotras | digamos | seamos | pongamos | hagamos | vayamos/vamos | vengamos | salgamos | tengamos |
vosotros/vosotras | decid | sed | poned | haced | id | venid | salid | tened |
ellos/ellas/ustedes | digan | sean | pongan | hagan | vayan | vengan | salgan | tengan |
Zauważ, że formę rozkazującą sé (bądź) piszemy z akcentem graficznym, co pozwala odróżnić ją od zaimka se. Forma sé (bądź) jest identyczna z formą 1. osoby czasownika saber w trybie oznajmującym czasu teraźniejszego, tj. sé (wiem).
O odmianie i zastosowaniu czasowników nieregularnych SER i DECIR przeczytasz także na naszym blogu: Czasownik być – SER | Czasownik DECIR.
Rozpocznij naukę hiszpańskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na hiszpański, stosując zasady tworzenia imperativo afirmativo.
Karolina
Czy wiesz, że w języku hiszpańskim czasownik być ma aż trzy odpowiedniki? Są to czasowniki ser, estar i haber. Nauka ich prawidłowego użycia stanowi jedno z większych wyzwań dla osób uczących się języka hiszpańskiego. Wszystko dlatego, że dla każdego czasownika zarezerwowane są konkretne konteksty i nie można stosować ich wymiennie. W tym artykule dokładnie przyjrzymy się zastosowaniu i odmianie czasownika SER.
Karolina
Pronombres de objeto directo to zaimki dopełnienia bliższego. Mogą one zastępować rzeczownik nieżywotny lub żywotny (osobowy) nazywający osobę lub rzecz, której czynność bezpośrednio dotyczy.
Karolina
W tym wpisie pokażemy, jak używać rodzajników w języku hiszpańskim, czyli krótkich wyrazów występujących przed rzeczownikiem. Znajomość rodzajników pozwala uniknąć wielu nieporozumień – często ich użycie lub pominięcie całkowicie zmienia znaczenie wypowiedzi.
