Odmiana czasowników nieregularnych w języku francuskim

W tym artykule poznasz wzory odmiany niektórych czasowników 3. grupy w czasie teraźniejszym (le présent).

Przypomnijmy, że czasowniki francuskie podzielone są na trzy grupy koniugacyjne:

• 1. grupa – czasowniki regularne zakończone na -er

• 2. grupa – czasowniki regularne zakończone na -ir

• 3. grupa – czasowniki nieregularne.

O pierwszych dwóch grupach przeczytasz tutaj: Odmiana czasowników regularnych w języku francuskim.

Choć czasownikom nieregularnym trudno przypisać jeden schemat odmiany, w tym artykule podzieliliśmy je na kilka mniejszych grup, by ułatwić ich naukę. Oczywiście nie brakuje też wyjątków, które trzeba po prostu wykuć na pamięć. Pomogą w tym liczne przykłady. Zaczynamy!

Czasowniki całkowicie nieregularne – être i avoir

Podstawowe i bez wątpienia najczęściej stosowane francuskie czasowniki to être (być) i avoir (mieć). Oba są nieregularne. Są to tzw. czasowniki posiłkowe, których używamy do tworzenia czasów złożonych, takich jak le passé composé. Tym bardziej warto opanować ich odmianę już na samym początku nauki.

Être (być)

Popatrz na poniższe przykłady:

Avoir (mieć)

Przyjrzyj się odmianie avoir w poniższych zdaniach:

Aller (iść, jechać)

Czasownik aller ma trzy tematy: vai-, va-, all-, i formę nieregularną ils/elles vont.

Oto odmiana czasownika aller (iść, jechać):

Popatrz na przykłady. Po czasowniku aller użyjemy przyimka à przed nazwą miasta oraz en przed nazwą państwa rodzaju żeńskiego:

O przyimkach miejsca pisaliśmy tutaj: Les prépositions de lieu.

Faire (robić)

Poznajmy czasownik nieregularny faire (robić):

Poniżej kilka przykładów:

Dire (mówić, powiedzieć)

Oto koniugacja czasownika dire (powiedzieć, mówić):

Widzimy dwa tematy: di-, dis-, oraz jedną formę nieregularną vous dites – mówicie, pan/pani mówi / państwo mówią.

Sprawdź przykładowe zdania z czasownikiem dire:

Przypadki szczególne z dwoma tematami

Voir (widzieć) i croire (wierzyć, sądzić)

Oto kolejne często używane czasowniki nieregularne: voir i croire. Oba mają po dwa tematy:

• voir: voi-, voy-

• croire: croi-, croy-.

Oto przykłady:

Czasowniki zakończone na -IR z dwoma tematami

Partir (wyjeżdżać)

Czasownik partir (wyjeżdżać, pojechać) wygląda jak czasownik regularny 2. grupy, jednak odmienia się nieregularnie. A oto jego odmiana:

Partir ma dwa tematy: par-, part-.

Popatrz na użycie partir w zdaniu. Czasownik partir łączy się z przyimkiem pour, np. 

Podobnie odmieniają się:

• sortir – wychodzić

• sentir – czuć, wąchać

• dormir – spać

• servir – podawać, serwować.

Czasowniki zakończone na -RE z jednym tematem

Attendre (czekać)

Teraz poznamy kilka czasowników 3. grupy, które odmieniają się jak attendre (czekać). Po odrzuceniu końcówki -re czasownika attendre pozostaje temat attend-.

Tak jak attendre odmieniają się następujące czasowniki:

• descendre – schodzić, wysiadać

• entendre – słyszeć

• rendre – zwrócić

• vendre – sprzedawać

• dépendre de – zależeć od

• répondre – odpowiedzieć

• confondre – mylić

• perdre – zgubić

• mordre – gryźć, ugryźć.

Przyjrzyj się poniższym przykładom:

Czasowniki zakończone na -RE z dwoma tematami

Kolejna grupa czasowników o nieregularnej odmianie to mettre (kłaść, położyć) i jego pochodne: permettre (pozwolić) oraz promettre (obiecać).

Oto ich odmiana:

Widzimy w odmianie dwa tematy: met-, mett-; permet-, permett-; promet-, promett-.

Zależnie od kontekstu czasownik mettre może mieć różne znaczenia: kłaść, położyć, stawiać, postawić, nałożyć, założyć, włożyć, wlać, nalać, dodać, nasypać, wsypać, umieszczać itp.

Spójrzmy na kilka przykładów. Uwaga! Czasowników permettre i promettre używamy z przyimkiem de i bezokolicznikiem.

Czasowniki zakończone na -IR, -RE, -OIR z trzema tematami

Venir, revenir, tenir i devenir

Czasowniki venir (przyjść, przyjechać), revenir (wrócić), tenir (trzymać) i devenir (zostać kimś/stać się jakimś) odmieniają się tak samo. Oto wzór ich odmiany:

W odmianie tych czasowników są trzy tematy:

• venir: vien-, ven-, vienn-

• revenir: revien-, reven-, revienn-

• devenir: devien-, deven-, devienn-

• tenir: tien-, ten-, tienn-.

Oto kilka przykładów ich użycia:

Entraînons-nous !

Czas na ćwiczenia! Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski, stosując czasowniki nieregularne w odpowiedniej formie.

1. Jadę do Francji.

   Je vais en France.

2. Kładę obrus na stół.

   Je mets une nappe sur la table.

3. Pozwalasz tutaj palić?

   Tu permets de fumer ici ?

4. Obiecuję, że będę na czas.

   Je promets d’être à l’heure.

5. Wracasz sama?

   Tu reviens seule ?

6. Mama trzyma dziecko za rękę.

   Maman tient l’enfant par la main.

7. Czekamy na dworcu.

   Nous attendons à la gare.

8. Oni mówią byle co.

   Ils disent n’importe quoi.

9. Przyjeżdżają oboje.

   Ils viennent tous les deux.

10. Niech państwo poczekają.

    Attendez, s’il vous plaît.

11. Ta decyzja nie zależy ode mnie.

    Cette décision ne dépend pas de moi.

12. One słyszą śpiew ptaków.

    Elles entendent le chant des oiseaux.

13. Widzisz, to łatwe.

    Tu vois , c’est facile.

14. Czy ona dobrze widzi w okularach?

    Elle voit bien avec ses lunettes ?

15. (On) jest kucharzem. Zajmuje się gotowaniem.

    Il est cuisinier. Il fait la cuisine.

Pokaż odpowiedzi