Dativ – przewodnik po celowniku w języku niemieckim

W języku niemieckim wyróżniamy cztery przypadki:

• Nominativ (mianownik)

• Genitiv (dopełniacz)

• Dativ (celownik)

• Akkusativ (biernik).

O mianowniku i bierniku pisaliśmy tutaj: Nominativ | Akkusativ. Dziś weźmiemy na tapet celownik.

Dativ – charakterystyka

Celownik odpowiada na pytanie wem? (komu? czemu?).

Dativ – odmiana rodzajnika w celowniku

W celowniku wszystkie rodzajniki ulegają odmianie. Dodatkowo do rzeczowników, których liczba mnoga nie kończy się na -n, musimy dostawić w tej liczbie końcówkę -n. Zasada ta nie dotyczy tylko rzeczowników, których forma mianownika liczby mnogiej kończy się na n lub s, np. Eltern, Menschen, Fotos. Słowa te w celowniku pozostają bez zmian.

Spójrz na przykładowe zdanie:

Więcej o niemieckich rodzajnikach znajdziesz w naszym wpisie: Niemieckie rodzajniki określone i nieokreślone.

Dativ – odmiana zaimków dzierżawczych w celowniku

Oto odmiana zaimków dzierżawczych w liczbie pojedynczej i mnogiej: mein (mój), dein (twój), ihr (jej), sein (jego), unser (nasz), euer (wasz), Ihr, ihr (pana/pani/państwa, ich).

Liczba pojedyncza

Liczba mnoga

Dativ – odmiana zaimka kein

Zapamiętaj również odmianę zaimka kein:

Kiedy stosujemy Dativ?

W języku niemieckim na to, w jakim przypadku zostanie użyty rzeczownik w zdaniu, wpływają dwie rzeczy:

1. Czasownik, z którym łączy się dany rzeczownik.

2. Przyimek, który go poprzedza.

Czasownik + Dativ

Duża grupa czasowników łączy się z tym samym przypadkiem co w języku polskim, np. helfen – pomagać (komu? czemu? celownik – Dativ).

Istnieją jednak liczne wyjątki, dlatego należy zawsze przy nauce nowego czasownika zwracać uwagę na to, z jakim łączy się on przypadkiem.

Kłopoty może sprawiać czasownik gehören, którego polski odpowiednik, należeć, łączy się z rzeczownikami w dopełniaczu i dodatkowo za pomocą przyimka do. W języku niemieckim czasownik ten łączymy z celownikiem (Dativ) bez użycia przyimka, np.:

Zdarza się, że jeden czasownik musimy połączyć z dopełnieniami w dwóch różnych przypadkach. W tej sytuacji w zdaniu najpierw pojawia się celownik (komu? czemu?), a później biernik (kogo? co?), np.:

Zajrzyj do naszego tekstu: Odmiana czasowników w czasie Präsens.

Przyimek + Dativ

W odniesieniu do przyimków nie możemy kierować się polskim tłumaczeniem. Musimy wiedzieć, jakiego przypadka należy użyć po danym przyimku.

Przyimki łączące się zawsze z celownikiem to:

• nach – po (lub do)
  

  Nach der Arbeit gehe ich einkaufen.

  Po pracy idę na zakupy.

• mit – z (kimś, czymś)
  

  Kommen sie mit dem Bus?

  Czy oni przyjadą autobusem?

• aus – z (skądś, ze środka)
  

  { Sie kommt aus dem Norden.

  Ona pochodzi z północy.

• bei – u lub przy (obok, niedaleko)
  

  Er wohnt noch bei seinen Eltern.

  On mieszka jeszcze u swoich rodziców.

• seit – od (jakiegoś czasu do teraz)
  

  Seit wann lernst du Deutsch?

  Od kiedy uczysz się niemieckiego?

• von – od (kogoś)
  

  Ich habe das Buch von meinem Opa.

  Mam tę książkę od mojego dziadka.

• zu – do (w przypadku osób, miejsc)
  

  Wie komme ich zum Flughafen?

  Jak dojadę do lotniska?

• außer – poza
  

  Außer dem Chef sind schon alle da.

  Oprócz szefa są już wszyscy.

Übungszeit

Sprawdź, czy dobrze zapamiętałeś/zapamiętałaś formy celownika i przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na niemiecki.

1. Pomaga pan swojej babci?

   Helfen Sie Ihrer Oma?

2. Daję dziadkowi czekoladę.

   Ich gebe dem Opa die Schokolade.

3. On pomaga swoim rodzicom.

   Er hilft seinen Eltern.

4. Uczę się niemieckiego od miesiąca.

   Ich lerne Deutsch seit einem Monat.

5. Film jest z roku 2013.

   Der Film ist aus dem Jahr 2013.

6. Szef rozmawia z pracownikiem.

   Der Chef spricht mit dem Mitarbeiter.

Pokaż odpowiedzi