Czasu teraźniejszego (Präsens) w języku niemieckim używamy, aby wyrażać czynności, które trwają teraz, w danym momencie.
Niemieckie czasowniki mają w bezokoliczniku końcówkę -en lub -n. Aby odmienić czasownik, należy do jego tematu dodać odpowiednią końcówkę osobową. W języku niemieckim wyróżniamy dwa rodzaje czasowników: słabe i mocne. Pierwsza grupa odmienia się regularnie, a druga – nieregularnie.
Oto przykład odmiany regularnej w czasie teraźniejszym:
lernen | |
---|---|
ich lerne | ja się uczę |
du lernst | ty się uczysz |
er/sie/es lernt | on/ona/ono się uczy |
wir lernen | my się uczymy |
ihr lernt | wy się uczycie |
sie/Sie lernen | oni/one/państwo się uczą |
Czasowniki, które odmieniają się regularnie w czasie teraźniejszym, to m.in.:
antworten – odpowiadać
kaufen – kupować
kennen – znać
kochen – gotować
liegen – leżeć
malen – malować
öffnen – otwierać
reisen – podróżować
singen – śpiewać
reden – rozmawiać, gadać
spielen – grać, bawić się
übersetzen – tłumaczyć
verbringen – spędzać
warten – czekać
wohnen – mieszkać
zahlen – płacić.
Zapamiętaj, że czasowniki, których temat kończy się na -s, -ß, -z lub -tz, dla ułatwienia
wymowy otrzymują w 2. os. l. poj. końcówkę -t, a nie -st. Porównaj:
nazywać się: heißen → du heißt
tańczyć: tanzen → du tanzt
siedzieć: sitzen → du sitzt
nienawidzić: hassen → du hasst.
Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d, -chn, -ffn lub -tm, dla ułatwienia ich wymowy otrzymują w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej (du, er/sie/es) oraz w 2. osobie liczby mnogiej (ihr) dodatkowe -e-, np.:
oddychać: atmen → du atmest
pracować: arbeiten → er/sie/es arbeitet
Czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -eln tracą w 1. os. l. poj. samogłoskę e, np.:
zbierać: sammeln → ich sammle
żeglować: segeln → ich segle.
Oto przykłady zdań z czasownikami regularnymi:
Do grupy czasowników regularnych należy również przydatny czasownik gefallen (podobać się). Wymaga on określenia w celowniku (Dativ), który omawiamy w artykule Zaimki osobowe. Zapamiętaj, że zaimki osobowe ich oraz du mają w tym przypadku formy mir i dir, np.:
W języku niemieckim wyróżniamy trzy grupy czasowników nieregularnych, w których odmianie następują zmiany ortograficzne.
Na pierwszą grupę czasowników nieregularnych składają się słowa, w których samogłoska rdzenna e jest wymieniana na i w 2. i 3. os. l. poj. Takie zmiany nie zachodzą w liczbie mnogiej.
Porównaj:
helfen | sprechen | essen | |
---|---|---|---|
ich | helfe | spreche | esse |
du | hilfst | sprichst | isst |
er/sie/es | hilft | spricht | isst |
wir | helfen | sprechen | essen |
ihr | helft | sprecht | esst |
sie/Sie | helfen | sprechen | essen |
Taka wymiana samogłoski zachodzi również w czasownikach:
treffen – spotykać
geben – dawać
vergessen – zapominać
nehmen – brać.
Do tej grupy należy także czasownik gelten (mieć ważność, obowiązywać), który występuje najczęściej w 3. os. l. poj. lub l. mn., np. Wie lange gilt mein Ausweis? – Jak długo mój dowód jest ważny?
W drugiej grupie nieregularnych czasowników następuje wymiana e na ie.
Oto zestawienie form dla czasownika lesen (czytać):
ich | lese |
du | liest |
er/sie/es | liest |
wir | lesen |
ihr | lest |
sie/Sie | lesen |
Według tej reguły odmieniają się też:
sehen – widzieć
empfehlen – polecać
stehlen – kraść
Przyjrzyjmy się im w zdaniach:
W trzeciej grupie czasowników nieregularnych następuje wymiana samogłoski rdzennej a na ä.
Popatrz na przykładzie czasownika schlafen (spać):
ich | schlafe |
du | schläfst |
er/sie/es | schläft |
wir | schlafen |
ihr | schlaft |
sie/Sie | schlafen |
W taki sam sposób odmieniają się czasowniki:
fahren – jechać
laufen – biegać
waschen – myć, prać
tragen – nosić
halten – trzymać, zatrzymywać [się]
Oto przykłady ich zastosowania:
Uwaga: czasownik backen (piec) w czasie teraźniejszym może być odmieniony zarówno regularnie, jak i nieregularnie.
ich | backe |
du | bäckst/backst |
er/sie/es | bäckt/backt |
wir | backen |
ihr | backt |
sie/Sie | backen |
Zatem zdanie „Babcia piecze moje ulubione ciasto” możemy zapisać na dwa sposoby:
Die Oma bäckt meinen Lieblingskuchen.
Die Oma backt meinen Lieblingskuchen.
Odmiana czasowników jest kluczowym elementem nauki języka niemieckiego. Jeśli przyswoisz zasady ich odmiany, będziesz w stanie konstruować poprawne zdania, wyrażać swoje myśli i porozumiewać się w sposób naturalny w języku niemieckim. Pamiętaj, że niemieckie bezokoliczniki mają zawsze końcówkę -en (machen – robić, kochen – gotować) lub -n (sein – być, sammeln – zbierać). Przy odmianie dodajemy końcówki osobowe do tzw. tematu czasownika: machen ➡ mach. W czasie teraźniejszym wyróżniamy czasowniki odmieniające się regularnie i nieregularnie (ze zmianą samogłoski tematycznej: a ➡ ä, e ➡ i, e ➡ ie).
Jak odmieniają się czasowniki regularne w czasie Präsens?
Przy odmianie dodajemy odpowiednie końcówki osobowe do tzw. tematu czasownika: machen ➡ mach.
Jak odmienia się czasownik essen?
Czasownik essen (jeść) w czasie teraźniejszym odmienimy następująco: ich esse, du isst, er isst, wir essen, ihr esst, sie essen.
Które czasowniki odmieniamy regularnie, a które nie?
W języku niemieckim wyróżniamy dwa rodzaje czasowników: słabe i mocne. Pierwsza grupa odmienia się regularnie (np. lernen, kaufen), a druga – nieregularnie. Do tej ostatniej zaliczamy takie czasowniki jak: helfen, lesen, schlafen.
Zrób krok w stronę płynnej komunikacji i przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na niemiecki.