Adjectifs et pronoms démonstratifs, czyli zaimki wskazujące pozwalają wskazać rzecz lub osobę, o której mowa. Najpierw powiemy o zaimkach przymiotnych (adjectifs): ce/cet, cette, ces, które stoją przed rzeczownikiem. Następnie przyjrzymy się zaimkom rzeczownym (pronoms): celui, celle, ceux, celles, które zastępują rzeczownik. Obu rodzajom francuskich zaimków wskazujących odpowiadają polskie zaimki: ten, ta, ci/te lub tamten, tamta, tamci/tamte.
Określniki rzeczownika, które nie tylko informują o jego rodzaju i liczbie, lecz także dokładnie wskazują, o której osobie lub rzeczy mówimy, to zaimki (przymiotne) wskazujące – les adjectifs démonstratifs.
Oto one:
cette (r.ż. lp.) | Cette femme est belle – Ta kobieta jest piękna. |
ce (r.m. lp.) | Ce tableau est moche. – Ten obraz jest brzydki. |
cet (r.m. lp. przed samogłoską lub h niemym) | Cet ordinateur ne marche pas. – Ten komputer nie działa. Cet homme vient de loin. – Ten człowiek przybył z daleka. |
ces (r.ż. i r.m. lm.) | Ces garçons apprennent à nager. – Ci chłopcy uczą się pływać. Ces voitures ne sont pas à vendre. – Te samochody nie są na sprzedaż. |
W różnych sytuacjach życia codziennego musimy umieć wskazać, o kogo lub o co nam dokładnie chodzi. Gdy wskazujemy na daną osobę lub rzecz, która znajduje się bliżej nas (ten, ta, ci, te), po rzeczowniku z zaimkiem wskazującym (ce, cet, cette, ces) i po myślniku postawimy partykułę -ci. Gdy rzecz lub osoba znajduje się dalej (tamten, tamta, tamci, tamte), do rzeczownika dodamy partykułę -là , np.:
Wtedy, gdy nie tworzymy opozycji dwóch rzeczowników (ten – tamten), w języku codziennym częściej stosujemy partykułę -là , wskazując na jakiś przedmiot/osobę (bez względu na odległość). Jest to sposób na wzmocnienie funkcji wskazującej zaimka. Np.:
Gdy chcemy wskazać dodatkowo na miejsce, w którym ktoś lub coś się znajduje, używamy wyrażenia là -bas – tam, np.:
Zaimki wskazujące, które mogą zastąpić rzeczownik, mają następujące formy:
celle (r.ż. lp.) – ta | celles (r.ż. lm.) – te |
celui (r.m. lp.) – ten | ceux (r.ż. lm.) – ci |
Pronoms démonstratifs często są używane przed zaimkiem względnym: celui qui/que…, celle qui/que…, ceux qui/que…, celles qui/que…, np.:
Zaimki rzeczowne wskazujące (tak samo jak rzeczowniki) mogą być wzmocnione partykułą -ci/-là :
celui-ci / celui-là – ten/tamten | ceux-ci / ceux-là – ci/tamci |
celle-ci / celle-là – ta/tamta | celles-ci / celles-là – te/tamte |
Porównaj użycie zaimków wskazujących przymiotnych z rzeczownymi:
Zaimek przymiotny (ce) stoi przed rzeczownikiem, a rzeczowny (celui) zastępuje rzeczownik opisywany w zdaniu.
W języku potocznym często używany jest zaimek wskazujący ça (to), który odnosi się do czegoś, o czym wcześniej była mowa. Zastępuje on całą wypowiedź lub podkreśla bardziej wartość wskazującą zaimka ce (to) w wyrażeniu c’est (to jest), np.:
Jak widzisz, w języku francuskim stosowanie zaimków wskazujących nie jest wcale trudne. Ich znajomość jest natomiast niezbędna do codziennej komunikacji, ponieważ są bardzo często używane w języku mówionym i pozwalają na uniknięcie powtórzeń. Ważne jest, aby zrozumieć różnice między adjectifs i pronoms démonstratifs i stosować odpowiednie zaimki w zależności od sytuacji.
Niżej znajdziesz ćwiczenia, dzięki którym utrwalisz przedstawione zasady.
Wykorzystując opisane zasady, przetłumacz poniższe zdania na język francuski i poćwicz użycie francuskich adjectifs et pronoms démonstratifs!
Kursy Prestonly
