W tym artykule podsumujemy temat zdań pytających w języku francuskim. Musimy wiedzieć, że język ten ma trzy „rejestry” (poziomy):
la langue soutenue – język staranny, używany najczęściej w piśmie;
la langue courante – język standardowy, używany w mowie codziennej;
la langue familière – język mówiony potoczny, prosty.
W każdym z tych rejestrów pytania formułujemy nieco inaczej.
Na tym poziomie języka, zwłaszcza w języku pisanym, pytania budowane są za pomocą inwersji. Przypomnijmy, że inwersja w zdaniu to zmiana szyku wyrazów – postawienie podmiotu po orzeczeniu. Np.:
Zwróćmy uwagę na intonację tego typu zdań oraz łączenia międzywyrazowe. Jeśli podmiotem jest zaimek osobowy, łączymy go z czasownikiem za pomocą łącznika, np.:
W trzeciej osobie liczby pojedynczej między czasownik a zaimek wstawiamy literę t, żeby uniknąć spotkania dwóch samogłosek. Dotyczy to czasowników avoir, aller oraz tych zakończonych na -er, np.:
Pozostałe czasowniki mają w trzeciej osobie liczby pojedynczej końcówkę -t lub -d i w przypadku inwersji nie wymagają wstawiania dodatkowej litery, np.:
W języku standardowym używamy często zdań pytających bez inwersji. Zamiast tego stosujemy wyrażenie Est-ce que… ?, aby zadać pytanie Czy…?, np.:
Jeśli pytanie zaczynamy od wyrazu pytającego où, comment, qui, que, pourquoi, quand itp., formę est-ce que stawiamy po nim i zachowujemy szyk zdania oznajmującego, np.:
W języku potocznym pytania zadajemy za pomocą odpowiedniej intonacji. Wyrazy pytające możemy stawiać na początku lub na końcu zdania, np.:
Poniżej przypominamy listę najczęściej używanych wyrazów i wyrażeń służących do tworzenia pytań w języku francuskim:
qui ? (kto? kogo?)
à qui ? (komu? do kogo? o kim? itp.)
avec qui ? (z kim?)
de qui ? (o kim?)
de quoi ? (o czym?)
que ? / quoi ?(co?)
où ? (gdzie? dokąd?)
d’où ? (skąd?)
quand ? (kiedy?)
depuis quand ? (od kiedy?)
jusqu’à quand ? (do kiedy?)
jusqu’à quelle heure ? (do której godziny?)
quel ? (który?)
de quelle couleur ? (jakiego koloru?)
de quelle façon ? (w jaki sposób?)
à quelle heure ? (o której godzinie?)
comment ? (jak? jaki?)
pourquoi ? (dlaczego?)
Wyraz pytający qui ? (kto?) na początku zdania odnosi się do podmiotu. Szyk zdania jest więc taki sam jak w zdaniu oznajmującym. W języku codziennym pytanie o podmiot zadamy też, używając Qui est-ce qui… ? – Kto…?
Porównaj pytanie o podmiot i dopełnienie:
Qui est-ce qui… ? – pytanie o podmiot: Kto…?, np.:
Qui est-ce que… ? – pytanie o dopełnienie czasownika Kogo…?, np.:
Wyrazu que na początku zdania możemy użyć tylko w języku starannym, kiedy stosujemy inwersję, np.:
W języku mówionym nie możemy zacząć zdania od samego que (nie powiemy: Que tu cherches ? – Czego szukasz?). W tej sytuacji używamy formy Qu’est-ce que… ? – Co…? Czego…?
Jeśli w mowie potocznej wyraz que przenosimy na koniec zdania, przyjmuje on formę quoi:
Jak widać, pytania po francusku to wcale nie taki łatwy temat. Jednak jego opanowanie jest niezbędne do swobodnego posługiwania się językiem. Pamiętaj o tym, że inwersję stosujemy głównie w formie pisemnej, a w mowie potocznej używamy zwrotu est-ce que oraz intonacji. Poniżej znajdziesz ćwiczenia, dzięki którym utrwalisz przedstawione zasady.
Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski. Każde pytanie zadaj na trzy sposoby, stosując zasady opisane w artykule (jedno pytanie na każdy rejestr języka). Uwaga, niektóre pytania mogą mieć tylko dwie formy!
