W tym artykule podsumujemy temat zdań pytających w języku francuskim. Musimy wiedzieć, że język ten ma trzy „rejestry” (poziomy):
la langue soutenue – język staranny, używany najczęściej w piśmie;
la langue courante – język standardowy, używany w mowie codziennej;
la langue familière – język mówiony potoczny, prosty.
W każdym z tych rejestrów pytania formułujemy nieco inaczej.
Tworzenie pytań w języku starannym
Na tym poziomie języka, zwłaszcza w języku pisanym, pytania budowane są za pomocą inwersji. Przypomnijmy, że inwersja w zdaniu to zmiana szyku wyrazów – postawienie podmiotu po orzeczeniu. Np.:
Fréquentez-vous le lycée ?
Czy uczęszczacie do liceum?
Zwróćmy uwagę na intonację tego typu zdań oraz łączenia międzywyrazowe. Jeśli podmiotem jest zaimek osobowy, łączymy go z czasownikiem za pomocą łącznika, np.:
Où est-il ?
Gdzie on jest?
W trzeciej osobie liczby pojedynczej między czasownik a zaimek wstawiamy literę t, żeby uniknąć spotkania dwóch samogłosek. Dotyczy to czasowników avoir, aller oraz tych zakończonych na -er, np.:
De quoi parle-t-il ?
O czym on mówi?
Où va-t-elle ?
Dokąd ona idzie?
Quel âge a-t-il ?
Ile on ma lat?
Que cherche-t-elle ?
Czego ona szuka?
Pozostałe czasowniki mają w trzeciej osobie liczby pojedynczej końcówkę -t lub -d i w przypadku inwersji nie wymagają wstawiania dodatkowej litery, np.:
Que fait-elle ?
Co ona robi?
Où part-il ?
Dokąd on wyjeżdża?
D’où vient-elle ?
Skąd ona pochodzi?
Tworzenie pytań w języku standardowym
W języku standardowym używamy często zdań pytających bez inwersji. Zamiast tego stosujemy wyrażenie Est-ce que… ?, aby zadać pytanie Czy…?, np.:
Est-ce que tu apprends la langue allemande à l’école ?
Czy uczysz się języka niemieckiego w szkole?
Jeśli pytanie zaczynamy od wyrazu pytającego où, comment, qui, que, pourquoi, quand itp., formę est-ce que stawiamy po nim i zachowujemy szyk zdania oznajmującego, np.:
Oùest-ce que tu vas ?
Dokąd idziesz?
Qu’est-ce que nous faisons ce soir ?
Co robimy dziś wieczorem ?
Tworzenie pytań w języku potocznym, mówionym
W języku potocznym pytania zadajemy za pomocą odpowiedniej intonacji. Wyrazy pytające możemy stawiać na początku lub na końcu zdania, np.:
Comment tu t’appelles ? / Tu t’appelles comment ?
Jak się nazywasz?
Qui tu invites ? / Tu invites qui ?
Kogo zapraszasz?
Chcesz zacząć pytać po francusku?
Rozpocznij naukę francuskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.
Znaczenie wyrazów pytających i przykłady ich użycia
Poniżej przypominamy listę najczęściej używanych wyrazów i wyrażeń służących do tworzenia pytań w języku francuskim:
qui ? (kto? kogo?)
Qui fait du bruit ?
Kto hałasuje?
Qui aimes-tu ?
Kogo kochasz?
à qui ? (komu? do kogo? o kim? itp.)
À qui pensez-vous ?
O kim myślicie?
À qui est-ce que tu téléphones ?
Do kogo dzwonisz?
avec qui ? (z kim?)
Avec qui part-il ?
Z kim on wyjeżdża?
Il parle avec qui ?
Z kim on rozmawia?
de qui ? (o kim?)
De qui est-ce que vous parlez ?
O kim rozmawiacie?
de quoi ? (o czym?)
De quoi rêves-tu ?
O czym marzysz?
que ? / quoi ?(co?)
Que font-ils ?
Co oni robią?
Tu manges quoi ?
Co jesz?
où ? (gdzie? dokąd?)
Où va-t-il ?
Dokąd on idzie?
Il habite où ?
Gdzie on mieszka?
d’où ? (skąd?)
D’où vient-elle ?
Skąd ona pochodzi?
D’où est-ce que tu reviens ?
Skąd wracasz?
quand ? (kiedy?)
Quand sort-elle ?
Kiedy ona wychodzi?
Quand ils viennent ?
Kiedy oni przychodzą?
depuis quand ? (od kiedy?)
Depuis quand est-ce qu’il travaille ici ?
Od kiedy on tu pracuje?
jusqu’à quand ? (do kiedy?)
Jusqu’à quand restes-tu en Pologne ?
Do kiedy zostajesz w Polsce?
jusqu’à quelle heure ? (do której godziny?)
Jusqu’à quelle heure est-ce que tu restes au bureau ?
Do której godziny zostajesz w biurze?
quel ? (który?)
Quel pantalon tu achètes ?
Które spodnie kupujesz?
de quelle couleur ? (jakiego koloru?)
De quelle couleur est leur maison ?
Jakiego koloru jest ich dom?
de quelle façon ? (w jaki sposób?)
De quelle façon vous réparez vos vélos ?
W jaki sposób reperujecie swoje rowery?
à quelle heure ? (o której godzinie?)
À quelle heure va-t-elle chez le coiffeur ?
O której godzinie ona idzie do fryzjera?
comment ? (jak? jaki?)
Comment va-t-il ?
Jak on się miewa?
Comment est Max ?
Jaki jest Max?
pourquoi ? (dlaczego?)
Pourquoi part-il ?
Dlaczego on wyjeżdża?
UWAGA! Po pourquoi nie możemy zastosować inwersji z użyciem rzeczownika po czasowniku, np. Pourquoi part Jean? – Dlaczego Jean wyjeżdża ? (Mówimy: Pourquoi est-ce que Jean part ?)
Wyraz pytający qui ?
Wyraz pytający qui ? (kto?) na początku zdania odnosi się do podmiotu. Szyk zdania jest więc taki sam jak w zdaniu oznajmującym. W języku codziennym pytanie o podmiot zadamy też, używając Qui est-ce qui… ? – Kto…?
Qui dit ça ?
Kto to mówi ?
Qui est-ce qui dit ça ?
Kto to mówi ?
Porównaj pytanie o podmiot i dopełnienie:
Qui est-ce qui… ? – pytanie o podmiot: Kto…?, np.:
Qui est-ce qui connaît la réponse ?
Kto zna odpowiedź?
Qui est-ce que… ? – pytanie o dopełnienie czasownika Kogo…?, np.:
Qui est-ce que tu connais?
Kogo ty znasz?
Wyraz pytający que
Wyrazu que na początku zdania możemy użyć tylko w języku starannym, kiedy stosujemy inwersję, np.:
Que font les enfants ?
Co robią dzieci ?
W języku mówionym nie możemy zacząć zdania od samego que (nie powiemy: Que tu cherches ? – Czego szukasz?). W tej sytuacji używamy formy Qu’est-ce que… ? – Co…? Czego…?
Qu’est-ce que tu cherches ?
Czego szukasz ?
Jeśli w mowie potocznej wyraz que przenosimy na koniec zdania, przyjmuje on formę quoi:
Tu cherches quoi ?
Czego szukasz?
Podsumowanie
Jak widać, pytania po francusku to wcale nie taki łatwy temat. Jednak jego opanowanie jest niezbędne do swobodnego posługiwania się językiem. Pamiętaj o tym, że inwersję stosujemy głównie w formie pisemnej, a w mowie potocznej używamy zwrotu est-ce que oraz intonacji. Poniżej znajdziesz ćwiczenia, dzięki którym utrwalisz przedstawione zasady.
Entraînons-nous !
Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski. Każde pytanie zadaj na trzy sposoby, stosując zasady opisane w artykule (jedno pytanie na każdy rejestr języka). Uwaga, niektóre pytania mogą mieć tylko dwie formy!