Co zrobić, gdy w zdaniu spotka się przyimek de lub a i rodzajnik określony? Zestawienia à les czy de le nie brzmią zbyt dobrze, prawda? Dlatego w takich przypadkach Francuzi stosują formy ściągnięte rodzajnika. W tym artykule poznasz i przećwiczysz ich użycie.
Rodzajnik ściągnięty (l'article contracté) to po prostu połączenie rodzajnika określonego (le, les) z przyimkiem de lub à . Powstają wówczas następujące formy: du, des, au, aux.
Aby wyrazić dopełniacz (kogo? czego? czyj?), najczęściej łączymy dwa rzeczowniki za pomocą przyimka de. Rzeczownik, przed którym zastosujemy przyimek, może być użyty bez rodzajnika (np. przed imionami) lub z rodzajnikiem.
Jeśli rzeczownik jest używany bez rodzajnika, stawiamy tylko przyimek de:
le vélo de Luc – rower Luca.
Jeśli rzeczownik zaczyna się od samogłoski, powstaje sąsiedztwo de l’:
un jouet de l’enfant – zabawka dziecka.
Jeśli rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, powstaje sąsiedztwo de la:
la couleur de la voiture – kolor samochodu.
Jeśli rzeczownik jest rodzaju męskiego i zaczyna się od spółgłoski, rodzajnik le i przyimek de ulegają ściągnięciu do formy du (de + le = du):
le titre du livre (le titre de le livre) – tytuł książki
Zapamiętaj! W języku francuskim książka to rzeczownik rodzaju męskiego.
Jeśli rzeczownik jest w liczbie mnogiej, rodzajnik les ulega ściągnięciu z przyimkiem de do formy des (de + les = des):
les feuilles des arbres (les feuilles de les arbres) – liście drzew.
Rodzajników ściągniętych du, des użyjemy po czasownikach, które łączą się z przyimkiem de:
parler de – mówić o
sortir de – wychodzić z
profiter de – korzystać z
se servir de – posługiwać się (czymś)
rire de – śmiać się z
être fier de – być dumnym z.
Przyjrzyjmy siÄ™ tym konstrukcjom w zdaniach:
Przed rzeczownikami niepoliczalnymi zwykle pozostawiamy sam przyimek de:
Rodzajników ściągniętych używamy też po wyrażeniach określających miejsce, które łączą się z przyimkiem de:
à côté de – obok
au centre de – w centrum
près de – blisko, przy.
Mogą one również wystąpić po wyrażeniach:
avoir peur de – bać się czegoś
avoir envie de – mieć ochotę na coś.
Jeżeli czasownik łączy się z przyimkiem à , to powstają następujące sąsiedztwa.
Rzeczownik może być użyty bez rodzajnika:
écrire à maman / à Jeanne – pisać do mamy / do Jeanne.
Jeśli rzeczownik zaczyna się od samogłoski, powstaje sąsiedztwo à l’:
parler à l’enfant – mówić do dziecka.
Jeśli rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, nie występuje ściągnięcie przyimka z rodzajnikiem określonym:
sourire à la tante – uśmiechać się do cioci.
Jeśli rzeczownik jest rodzaju męskiego, powstaje ściągnięcie przyimka à z rodzajnikiem le do formy au (à + le = au):
téléphoner au plombier (téléphoner à le plombier) – zadzwonić do hydraulika.
Jeśli rzeczownik jest w liczbie mnogiej, powstaje ściągnięcie przyimka à z rodzajnikiem les do formy aux (à + les = aux):
penser aux vacances (penser à les vacances) – myśleć o wakacjach.
Oto kilka czasowników wymagających użycia przyimka à :
penser à – myśleć o
téléphoner à – dzwonić do
écrire à – pisać do
parler à – mówić do
jouer à – grać w
aller à – iść/jechać do
offrir à – oferować/ofiarować (komuś)
plaire à – podobać się (komuś)
demander à – prosić, pytać (kogoś).
Przykłady zdań:
Zwróćmy uwagę na łączenia międzywyrazowe:
Il écrit aux amis.
Ils jouent aux échecs.
Znajomość tych zasad wyostrzy Twoją czujność, gdy w tekście spotkają się przyimki z rodzajnikami określonymi. Pamiętaj też, żeby nie mylić form ściągniętych z rodzajnikiem cząstkowym.
Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski, stosując zasady opisane w artykule.
Kursy Prestonly
