Au, aux, du, des – czyli formy ściągnięte rodzajnika we francuskim

Co zrobić, gdy w zdaniu spotka się przyimek de lub a i rodzajnik określony? Zestawienia à les czy de le nie brzmią zbyt dobrze, prawda? Dlatego w takich przypadkach Francuzi stosują formy ściągnięte rodzajnika. W tym artykule poznasz i przećwiczysz ich użycie.
Rodzajnik ściągnięty (l'article contracté) to po prostu połączenie rodzajnika określonego (le, les) z przyimkiem de lub à. Powstają wówczas następujące formy: du, des, au, aux.

Rodzajnik ściągnięty – du, des

Aby wyrazić dopełniacz (kogo? czego? czyj?), najczęściej łączymy dwa rzeczowniki za pomocą przyimka de. Rzeczownik, przed którym zastosujemy przyimek, może być użyty bez rodzajnika (np. przed imionami) lub z rodzajnikiem.

Jeśli rzeczownik jest używany bez rodzajnika, stawiamy tylko przyimek de:

  • le vélo de Luc – rower Luca.

Jeśli rzeczownik zaczyna się od samogłoski, powstaje sąsiedztwo de l’:

  • un jouet de l’enfant – zabawka dziecka.

Jeśli rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, powstaje sąsiedztwo de la:

  • la couleur de la voiture – kolor samochodu.

Jeśli rzeczownik jest rodzaju męskiego i zaczyna się od spółgłoski, rodzajnik le i przyimek de ulegają ściągnięciu do formy du (de + le = du):

  • le titre du livre (le titre de le livre) – tytuÅ‚ książki
    Zapamiętaj! W języku francuskim książka to rzeczownik rodzaju męskiego.

Jeśli rzeczownik jest w liczbie mnogiej, rodzajnik les ulega ściągnięciu z przyimkiem de do formy des (de + les = des):

  • les feuilles des arbres (les feuilles de les arbres) – liÅ›cie drzew.

Kiedy jeszcze stosujemy formy ściągnięte du, des?

Rodzajników ściągniętych du, des użyjemy po czasownikach, które łączą się z przyimkiem de:

  • parler de – mówić o

  • sortir de – wychodzić z

  • profiter de – korzystać z

  • se servir de – posÅ‚ugiwać siÄ™ (czymÅ›)

  • rire de – Å›miać siÄ™ z

  • être fier de – być dumnym z.

Przyjrzyjmy siÄ™ tym konstrukcjom w zdaniach:

Je parle du livre de Marguerite Duras.
Mówię o książce Marguerite Duras.

Tu parles des films de Kieślowski ?
Mówisz o filmach Kieślowskiego?

Przed rzeczownikami niepoliczalnymi zwykle pozostawiamy sam przyimek de:

Les filles parlent de mode.
Dziewczyny rozmawiajÄ… o modzie.

Ils aiment parler des voitures et de sport.
Oni lubią rozmawiać o samochodach i o sporcie.

Rodzajników ściągniętych używamy też po wyrażeniach określających miejsce, które łączą się z przyimkiem de:

  • à côté de – obok

  • au centre de – w centrum

  • près de – blisko, przy.

Mogą one również wystąpić po wyrażeniach:

  • avoir peur de – bać siÄ™ czegoÅ›

  • avoir envie de – mieć ochotÄ™ na coÅ›.

Rodzajnik ściągnięty – au, aux

Jeżeli czasownik łączy się z przyimkiem à, to powstają następujące sąsiedztwa.

Rzeczownik może być użyty bez rodzajnika:

  • écrire à maman / à Jeanne – pisać do mamy / do Jeanne.

Jeśli rzeczownik zaczyna się od samogłoski, powstaje sąsiedztwo à l’:

  • parler à l’enfant – mówić do dziecka.

Jeśli rzeczownik jest rodzaju żeńskiego, nie występuje ściągnięcie przyimka z rodzajnikiem określonym:

  • sourire à la tante – uÅ›miechać siÄ™ do cioci.

Jeśli rzeczownik jest rodzaju męskiego, powstaje ściągnięcie przyimka à z rodzajnikiem le do formy au (à + le = au):

  • téléphoner au plombier (téléphoner à le plombier) – zadzwonić do hydraulika.

Jeśli rzeczownik jest w liczbie mnogiej, powstaje ściągnięcie przyimka à z rodzajnikiem les do formy aux (à + les = aux):

  • penser aux vacances (penser à les vacances) – myÅ›leć o wakacjach.

Oto kilka czasowników wymagających użycia przyimka à:

  • penser à – myÅ›leć o

  • téléphoner à – dzwonić do

  • écrire à – pisać do

  • parler à – mówić do

  • jouer à – grać w

  • aller à – iść/jechać do

  • offrir à – oferować/ofiarować (komuÅ›)

  • plaire à – podobać siÄ™ (komuÅ›)

  • demander à – prosić, pytać (kogoÅ›).

Przykłady zdań:

Je pense à toi.
Myślę o tobie.

Ils jouent au tennis.
Oni grajÄ… w tenisa.

Qu’est-ce que tu demandes au professeur ?
O co pytasz/prosisz profesora?

Zwróćmy uwagę na łączenia międzywyrazowe:

  • Il écrit aux amis.

  • Ils jouent aux échecs.

Podsumowanie

Znajomość tych zasad wyostrzy Twoją czujność, gdy w tekście spotkają się przyimki z rodzajnikami określonymi. Pamiętaj też, żeby nie mylić form ściągniętych z rodzajnikiem cząstkowym.

Entraînons-nous !

Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na francuski, stosując zasady opisane w artykule.

  1. Jaka jest cena benzyny?
    Quel est le prix de l’essence ?

  2. Bank jest naprzeciwko sklepów.
    La banque est en face des magasins.

  3. Rozmawiamy o ślubie i o białej sukni.
    Nous parlons du mariage et de la robe blanche.

  4. Idziecie na stadion?
    Vous allez au stade ?

  5. Boję się pająków.
    J’ai peur des araignées.

  6. Ten film podoba siÄ™ widzom.
    Ce film plaît aux spectateurs.

  7. Możesz zwrócić książki do biblioteki?
    Tu peux rendre les livres à la bibliothèque ?

  8. Powiedz pani dzień dobry.
    Dis bonjour à la dame.

Podobają Ci się nasze treści?

Mów pełnymi zdaniami w każdej sytuacji!

Rozwiń znajomość języka obcego z aplikacją Prestonly. 7-dniowy okres próbny z pełnym dostępem.