Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego w języku włoskim (Pronomi indiretti)

W tym artykule skupimy się na zaimkach osobowych w funkcji dopełnienia dalszego. Przyjrzymy się formom dopełnienia dalszego, a więc odpowiadającym polskiemu celownikowi (komu? czemu?). Część z nich jest tożsama z formami biernika (porównaj temat zaimków osobowych w funkcji dopełnienia bliższego, o których pisaliśmy tutaj: Pronomi diretti).

Zaimki osobowe w mianowniku i celowniku

Najpierw przypomnijmy sobie formy zaimków osobowych w języku włoskim, występującym w mianowniku. Te formy to:

io

ja

tu

ty

lui

on

lei

ona

Lei

pan/pani

noi

my

voi

wy

loro

oni/one


W celowniku natomiast formy zaimków przedstawiają się następująco:

io

mi (mnie)

tu

ti (tobie, ci)

lui

gli (jemu, mu)

lei 

le (jej)

Lei

Le (panu, pani)

noi

ci (nam)

voi

vi (wam)

loro 

loro / gli (im)

Jak możesz zauważyć, część tych form jest tożsama z formami biernika.

Zaimki w celowniku zastępują konstrukcje z przyimkiem a, np.: 

  • Do il libro a Giuseppe.
    Daję książkę Józefowi.

  • Gli (= a Giuseppe) do il libro.
    Daję mu książkę.

  • A Monica piace molto l’arte contemporanea.
    Monice bardzo podoba się sztuka współczesna.

  • Le (= a Monica) piace molto l’arte contemporanea.
    Bardzo podoba się jej sztuka współczesna.

  • Scrivo un messaggio a te.
    Piszę wiadomość do ciebie.

  • Ti (= a te) scrivo un messaggio.
    Piszę do ciebie wiadomość.

Podobnie jak formy biernikowe stawiamy je zwykle przed czasownikiem. Powiemy zatem: 

  • ti credo – wierzę ci

  • le dico – mówię jej

  • gli basta – wystarczy mu/im

  • vi telefono dzwonię do was.

Uwaga! Niektóre włoskie czasowniki łączące się z celownikiem w języku polskim wymagają rzeczownika w innym przypadku. Spójrz na podane poniżej przykłady:

  • Le chiedo un favore.
    Proszę ją o przysługę. (dosł. Proszę jej o przysługę).

  • Gli voglio bene.
    Kocham go. (dosł. Kocham mu).

Użycie zaimków z czasownikami modalnymi

Zaimki w celowniku łączymy z czasownikami modalnymi tak samo jak zaimki w bierniku. Możemy dołączyć formę zaimkową do bezokolicznika (w miejsce ostatniego -e) lub poprzedzić zaimkiem całą formę czasownikową:

  • Ti posso dare un bacio? = Posso darti un bacio?
    Mogę dać ci buziaka?

  • Gli posso rispondere = Posso rispondergli.
    Mogę mu odpowiedzieć.

  • Le devo scrivere. = Devo scriverle.
    Muszę do niej napisać.

Więcej o czasownikach modalnych opowiadamy w artykule: Włoskie czasowniki modalne.

Zdania przeczące

W zdaniach przeczących zaimek znajdzie się między przeczeniem a czasownikiem, np.:

  • Non ci dice tutta la verità.
    Nie mówi nam całej prawdy.

  • Non mi piacciono i film italiani.
    Nie lubię włoskich filmów.

  • Non gli interessa la politica.
    Nie interesuje go polityka.

  • Non ti posso dire nulla.
    Nie mogę ci nic powiedzieć.

Czasowniki piacere, interessare i bastare

Czasownik piacere (podobać się, smakować, lubić) łączy się z zaimkami w celowniku. Występuje w lp. lub mn. zależności od tego, co/kto nam się podoba / smakuje.

  • Mi piace la pizza.
    Smakuje mi pizza / Lubię pizzę (bo rzeczownik pizza jest w lp.).

Ale:

  • Mi piacciono le mele.
    Smakują mi jabłka / Lubię jabłka (bo rzeczownik mele jest w lm.).

Zwykle używa się go zatem w 3. os. (piace, piacciono). Pozostałe formy też są jednak możliwe, np. Mi piaci – Podobasz mi się.

Podobnie jak piacere zachowuje się czasownik interessare

  • mi interessa il libro – interesuje mnie książka, ale 

  • mi interessano i libri – interesują mnie książki (liczbę dostosowujemy do liczby rzeczownika, którego zainteresowanie dotyczy). 

Istnieje również forma zwrotna tego czasownika – interessarsi (tak jak po polsku – interesować się czymś). Używamy jej z przyimkiem di, np. mi interesso di politica – interesuję się polityką.

Podobnie jak piacere i interessare zachowuje się czasownik bastare (wystarczać):

  • mi basta un’ora – wystarczy mi godzina, ale

  • mi bastano due ore – wystarczą mi dwie godziny.

Jeśli chcemy położyć akcent na zaimek (np. po to, by zaznaczyć opozycję), używamy formy mocnej, akcentowanej: interessa a me – mnie interesuje, piace a te – tobie się podoba / smakuje. Formy akcentowane zaimków w celowniku są tożsame z tymi w bierniku: 

io

me

tu

te

lui

lui

lei

lei

noi

noi 

voi

voi

loro

loro 

Nie wiesz, którego zaimka użyć? Chcesz nauczyć się odróżniać dopełnienie bliższe i dalsze?

Rozpocznij naukę włoskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:

  • Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
  • Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
  • Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
  • Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.

Q&A – domanda e risposta

  • Jakiemu polskiemu przypadkowi odpowiadają formy dopełnienia dalszego w języku włoskim?
    Odpowiadają polskiemu celownikowi (komu? czemu?)

  • Jakie pronomi indiretti zastosujemy dla trzeciej osoby liczby pojedynczej?
    Dla lei (ona) będzie to le, a dla lui (on) – gli.

  • Jakie pronomi indiretti zastosujemy dla trzeciej osoby liczby mnogiej?
    Dla obydwu rodzajów będzie to loro / gli.

  • Czy w języku włoskim przypadek rzeczownika łączącego się z czasownikiem zawsze odpowiada przypadkowi w języku polskim?
    Nie. Przykładem są czasowniki chiedere (prosić, pytać) oraz volere bene (kochać, lubić).

  • W jaki sposób używamy zaimków w celowniku z czasownikiem modalnym? 
    Możemy ich użyć na dwa sposoby: dołączyć formę zaimkową do bezokolicznika (w miejsce ostatniego -e) lub poprzedzić zaimkiem całą formę czasownikową.

  • W którym miejscu znajdzie się zaimek w zdaniach przeczących?
    Między przeczeniem a czasownikiem.

  • Jak brzmią formy akcentowane zaimków w celowniku dla pierwszej i drugiej osoby liczby pojedynczej?
    Me oraz te.

Facciamo pratica!

  • Wykorzystując podane powyżej zasady, przetłumacz zdania z języka polskiego na włoski.

  1. Przyniosę panu kawę.
    Le porto il caffè.

  2. Możemy was prosić o przysługę?
    Possiamo chiedervi un favore?

  3. Nie muszę jej niczego wyjaśniać.
    Non devo spiegarle niente.

  4. Nie umiem ci odpowiedzieć.
    Non so risponderti.

  5. Smakują mi bardzo sycylijskie pomarańcze.
    Mi piacciono molto le arancie siciliane.

  • Uzupełnij luki odpowiednim zaimkiem osobowym w funkcji dopełnienia dalszego.

  1. __ piace viaggiare, vero?
    Vi piace viaggiare, vero? (Lubicie podróżować, prawda?)

  2. Non è possibile! __ bastano quattro ore di sonno?
    Non è possibile! Gli bastano quattro ore di sonno? (To niemożliwe! Wystarczają mu cztery godziny snu?)

  3. __ piace la lingua italiana.
    Ci piace la lingua italiana. (Podoba nam się język włoski.)

  4. __ voglio dare un mazzo di rose rosse e un anello.
    Le voglio dare un mazzo di rose rosse e un anello. (Chcę dać jej bukiet czerwonych róż i pierścionek.)

  5. __ preparo la colazione.
    Gli preparo la colazione. (Przygotuję im śniadanie.)

Więcej z języka włoskiego

Barbara

Zaimki osobowe (pronomi personali) w języku włoskim

Naucz się, jak używać zaimków osobowych w języku włoskim. W artykule znajdziesz przegląd funkcji, użycia i odmiany zaimków osobowych. Przykłady, kontekst i praktyczne wskazówki – to wszystko czeka na Ciebie w artykule.

Barbara

Włoska gramatyka: przewodnik po rodzajniku określonym

Odkryj, jak właściwie stosować rodzajniki określone do rozróżnienia rodzaju rzeczowników, zrozum wyjątki i specjalne przypadki. Poznaj włoską gramatykę dzięki naszemu przewodnikowi.

Barbara

Włoska gramatyka: odmiana czasowników regularnych w czasie teraźniejszym (presente indicativo)

Naucz się odmiany włoskich czasowników. W języku włoskim czasowniki regularne odmieniają się według trzech koniugacji. W artykule omówimy każdą z nich i przyjrzymy się