W tym artykule omówiony zostanie temat tzw. zaimków łączonych – pronomi combinati. Nazywają się tak dlatego, że mowa o łączeniu zaimków w funkcji dopełnienia bliższego i dalszego (niektóre czasowniki przyłączają obydwa te rodzaje dopełnienia).
Przykładem takiego czasownika jest dare – dawać. Dajemy coś (dopełnienie bliższe) komuś (dopełnienie dalsze) – Diamo qualcosa a qualcuno. Jeśli oba dopełnienia (bliższe: kogo? co? i dalsze: komu? czemu?) chcemy zastąpić zaimkami, przybiorą one nieco inną formę. Na pierwszym miejscu zawsze będzie stał zaimek wskazujący na dopełnienie dalsze (pronome indiretto), za nim zaś ten oznaczający dopełnienie bliższe (pronome diretto).
Spójrz na poniższe zdanie:
Stefano presta la sua macchina a me.
Stefan pożycza swój samochód mnie.
Zaimkami możemy zastąpić dwa elementy: la sua macchina (pronome diretto – la) i a me (pronome indiretto – mi).
Jeśli chcemy połączyć ze sobą te dwa zaimki w zdaniu, zaimek mi przyjmie formę me i pojawi się przed zaimkiem la. Zdanie będzie zatem brzmiało:
Stefano me la presta.
Stefan pożycza go mnie.
Formy zaimków łączonych – pronomi combinati
Pronomi indiretti 1. i 2. os. obu liczb: mi, ti, ci, vi, gdy stoi po nich pronome diretto, zmieniają końcówkę -i w -e. Mają więc postać: me, te, ce, ve. Zapisujemy je osobno przed pronome diretto:
me lo presta
me la presta
me le presta
me li presta
pożycza mi go/ją/je/ich
te lo presta
te la presta
te le presta
te li presta
pożycza ci go/ją/je/ich
ce lo presta
ce la presta
ce le presta
ce li presta
pożycza nam go/ją/je/ich
ve lo presta
ve la presta
ve le presta
ve li presta
pożycza wam go/ją/je/ich.
Pronomi indiretti 3. os. obu liczb: le, gli, Le w lp. oraz gli, Gli w lm., gdy stoi po nich pronome diretto, zmieniają się wszystkie w glie (w formie grzecznościowej Glie) i są zapisywane łącznie z pronome diretto:
Na tej samej zasadzie co z zaimkami w celowniku pronomi diretti łączą się również z zaimkami zwrotnymi. Końcówka -i zaimków zwrotnych również przekształca się w -e. Jedyne różnice wystąpią w 3. os. lp. i lm.
Zaimek zwrotny
Zaimek zwrotny połączony z zaimkiem dopełnienia bliższego – pronome diretto
mi
me lo, me la, me li, me le
ti
te lo, te la, te li, te le
si
se lo, se la, se li, se le
ci
ce lo, ce la, ce li, ce le
vi
ve lo, ve la, ve li, ve le
si
se lo, se la, se li, se le
Poniżej przykładowe zdania z zaimkami zwrotnymi:
Che belle scarpe! Aspetta un attimo. Me le provo.
Jakie ładne buty! Poczekaj chwilę. Przymierzę je sobie.
Questo vestito sembra abbastanza elegante. Me lo metto.
Ta sukienka wydaje się dość elegancka. Założę (sobie) ją.
I tuoi capelli sono sempre perfetti.Te li lavi ogni giorno?
Twoje włosy są zawsze idealne. Myjesz je (sobie) codziennie?
Zaimki łączone i czasowniki modalne
Połączone zaimki zachowują się z czasownikami modalnymi tak samo jako pojedyncze. Mamy dwie możliwości:
postawić zaimki przed czasownikiem modalnym:
Glielo devi dire.
Musisz mu/jej to powiedzieć.
dołączyć zaimki do bezokolicznika, który stoi po czasowniku modalnym:
Devi dirglielo.
Musisz mu/jej to powiedzieć.
Wyrażenia w języku mówionym
W języku mówionym częsta jest konstrukcja z dopełnieniem powtórzonym lub zapowiedzianym za pomocą zaimka. Zwróć uwagę na inny szyk takich konstrukcji – dopełnienie, na które kładziemy w takiej wersji zdania akcent, znajduje się na początku lub na końcu zdania, np.
La colazione, la facciamo in terrazza.
dosł. Śniadanie, zjemy je na tarasie, czyli: Śniadanie zjemy na tarasie.
Signore, la valigia, gliela porto io.
dosł. Walizka, wezmę ją panu ja, czyli: Ja wezmę pańską walizkę.
Te lo preparo io, il panino.
dosł. Przygotuję ci ją ja, kanapkę, czyli: Ja ci zrobię kanapkę.
Chcesz swobodnie posługiwać się włoskimi zaimkami?
Rozpocznij naukę włoskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.