Odmiana czasowników w czasie Präsens

Czasu teraźniejszego (Präsens) w języku niemieckim używamy, aby wyrażać czynności, które trwają teraz, w danym momencie.

Niemieckie czasowniki mają w bezokoliczniku końcówkę -en lub -n. Aby odmienić czasownik, należy do jego tematu dodać odpowiednią końcówkę osobową. W języku niemieckim wyróżniamy dwa rodzaje czasowników: słabe i mocne. Pierwsza grupa odmienia się regularnie, a druga – nieregularnie.

Odmiana czasowników regularnych w czasie Präsens

Oto przykład odmiany regularnej w czasie teraźniejszym:

Czasowniki, które odmieniają się regularnie w czasie teraźniejszym, to m.in.:

• antworten – odpowiadać

• kaufen – kupować

• kennen – znać

• kochen – gotować

• liegen – leżeć

• malen – malować

• öffnen – otwierać

• reisen – podróżować

• singen – śpiewać

• reden – rozmawiać, gadać

• spielen – grać, bawić się

• übersetzen – tłumaczyć

• verbringen – spędzać

• warten – czekać

• wohnen – mieszkać

• zahlen – płacić.

Czasowniki z końcówką tematu -s, -ß, -z lub -tz

Zapamiętaj, że czasowniki, których temat kończy się na -s, -ß, -z lub -tz, dla ułatwienia

wymowy otrzymują w 2. os. l. poj. końcówkę -t, a nie -st. Porównaj:

• nazywać się: heißen → du heißt

• tańczyć: tanzen → du tanzt

• siedzieć: sitzen → du sitzt

• nienawidzić: hassen → du hasst.

Czasowniki z końcówką tematu -t, -d, -chn, -ffn lub -tm

Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d, -chn, -ffn lub -tm, dla ułatwienia ich wymowy otrzymują w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej (du, er/sie/es) oraz w 2. osobie liczby mnogiej (ihr) dodatkowe -e-, np.:

• oddychać: atmen → du atmest

• pracować: arbeiten → er/sie/es arbeitet

Czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -eln

Czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -eln tracą w 1. os. l. poj. samogłoskę e, np.:

• zbierać: sammeln → ich sammle

• żeglować: segeln → ich segle.

Oto przykłady zdań z czasownikami regularnymi:

• Wie lange schläfst du normalerweise?

  Jak długo zwykle śpisz?

• Wo hält der Bus?

  Gdzie zatrzymuje się autobus?

• Er fährt morgen nach Deutschland.

  On jedzie jutro do Niemiec.

Do grupy czasowników regularnych należy również przydatny czasownik gefallen (podobać się). Wymaga on określenia w celowniku (Dativ), który omawiamy w artykule Zaimki osobowe. Zapamiętaj, że zaimki osobowe ich oraz du mają w tym przypadku formy mir i dir, np.:

• Der Film gefällt mir.

  Film podoba mi się.

• Wie gefällt dir unser Haus?

  Jak ci się podoba nasz dom?

Niemieckie czasowniki nieregularne

W języku niemieckim wyróżniamy trzy grupy czasowników nieregularnych, w których odmianie następują zmiany ortograficzne.

Pierwsza grupa czasowników nieregularnych – e → i

Na pierwszą grupę czasowników nieregularnych składają się słowa, w których samogłoska rdzenna e jest wymieniana na i w 2. i 3. os. l. poj. Takie zmiany nie zachodzą w liczbie mnogiej.

Porównaj:

Taka wymiana samogłoski zachodzi również w czasownikach:

• treffen – spotykać

• geben – dawać

• vergessen – zapominać

• nehmen – brać.

Do tej grupy należy także czasownik gelten (mieć ważność, obowiązywać), który występuje najczęściej w 3. os. l. poj. lub l. mn., np. Wie lange gilt mein Ausweis? – Jak długo mój dowód jest ważny?

Druga grupa czasowników nieregularnych – e → ie

W drugiej grupie nieregularnych czasowników następuje wymiana e na ie.

Oto zestawienie form dla czasownika lesen (czytać):

Według tej reguły odmieniają się też:

• sehen – widzieć

• empfehlen – polecać

• stehlen – kraść

Przyjrzyjmy się im w zdaniach:

• Was empfehlen Sie?

  Co pan poleca?

• Der Opa sieht nicht gut.

  Dziadek nie widzi dobrze.

Trzecia grupa czasowników nieregularnych – a → ä

W trzeciej grupie czasowników nieregularnych następuje wymiana samogłoski rdzennej a na ä.

Popatrz na przykładzie czasownika schlafen (spać):

W taki sam sposób odmieniają się czasowniki:

• fahren – jechać

• laufen – biegać

• waschen – myć, prać

• tragen – nosić

• halten – trzymać, zatrzymywać [się]

Oto przykłady ich zastosowania:

• Er trägt die Einkäufe nach Hause.

  On niesie zakupy do domu.

• Du fährst zu schnell.

  Jedziesz za szybko.

• Ich wasche meinen Hund.

  Myję mojego psa.

Podwójny wzór odmiany – czasownik backen

Uwaga: czasownik backen (piec) w czasie teraźniejszym może być odmieniony zarówno regularnie, jak i nieregularnie.

Zatem zdanie „Babcia piecze moje ulubione ciasto” możemy zapisać na dwa sposoby:

1. Die Oma bäckt meinen Lieblingskuchen.

2. Die Oma backt meinen Lieblingskuchen.

Podsumowanie

Odmiana czasowników jest kluczowym elementem nauki języka niemieckiego. Jeśli przyswoisz zasady ich odmiany, będziesz w stanie konstruować poprawne zdania, wyrażać swoje myśli i porozumiewać się w sposób naturalny w języku niemieckim. Pamiętaj, że niemieckie bezokoliczniki mają zawsze końcówkę -en (machen – robić, kochen – gotować) lub -n (sein – być, sammeln – zbierać). Przy odmianie dodajemy końcówki osobowe do tzw. tematu czasownika: machen ➡ mach. W czasie teraźniejszym wyróżniamy czasowniki odmieniające się regularnie i nieregularnie (ze zmianą samogłoski tematycznej: a ➡ ä, e ➡ i, e ➡ ie).

Fragen und Antworten

• Jak odmieniają się czasowniki regularne w czasie Präsens?
  Przy odmianie dodajemy odpowiednie końcówki osobowe do tzw. tematu czasownika: machen ➡ mach.

• Jak odmienia się czasownik essen?
  Czasownik essen (jeść) w czasie teraźniejszym odmienimy następująco: ich esse, du isst, er isst, wir essen, ihr esst, sie essen.

• Które czasowniki odmieniamy regularnie, a które nie?
  W języku niemieckim wyróżniamy dwa rodzaje czasowników: słabe i mocne. Pierwsza grupa odmienia się regularnie (np. lernen, kaufen), a druga – nieregularnie. Do tej ostatniej zaliczamy takie czasowniki jak: helfen, lesen, schlafen.

Übungszeit

Zrób krok w stronę płynnej komunikacji i przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na niemiecki.

1. Ona odpowiada na pytanie.

   Sie antwortet auf die Frage.

2. Jedziemy do Warszawy.

   Wir fahren nach Warschau.

3. Gdzie pracujesz?

   Wo arbeitest du?

4. Jak się nazywacie?

   Wie heißt ihr?

5. Ćwiczymy.

   Wir üben.

6. Kogo dzisiaj spotykasz?

   Wen triffst du heute?

7. Książka leży tutaj.

   Das Buch liegt hier. 

8. Ona mówi po polsku i po angielsku.

   Sie spricht Polnisch und Englisch.

9. Trzymam dietę.

   Ich halte Diät.

10. Oni tam czekają.

    Sie warten dort.

Pokaż odpowiedzi