Czasowniki modalne w języku niemieckim. Część 2: können i dürfen

W tym artykule weźmiemy pod lupę kolejną parę czasowników modalnych, które bywają mylone przez osoby uczące się niemieckiego, czyli können i dürfen.

W języku niemieckim jest sześć czasowników modalnych. Więcej przeczytasz o nich w artykule: Czasowniki modalne w języku niemieckim. Część 1: mögen i wollen. Tutaj przypomnimy dwie ważne reguły dotyczące ich użycia:

  1. Ich formy 1. i 3. os. l. poj. (czyli ich oraz er/sie/es) są takie same.

  2. Zazwyczaj występują one w zdaniu z drugim czasownikiem, który znajduje się w formie bezokolicznika na końcu zdania, np. Ich kann tanzen. – Umiem tańczyć; Kinder dürfen keinen Alkohol trinken –Dzieciom nie wolno pić alkoholu.


Czasownik modalny können

Czasownik modalny können można przetłumaczyć na język polski jako móc lub umieć, potrafić. Używamy go, gdy mówimy o możliwościach lub umiejętnościach. Odmienia się on w następujący sposób:

ich kann

ja mogę/potrafię

du kannst

ty możesz/potrafisz

er/sie/es kann

on/ona/ono może/potrafi

wir können

my możemy/potrafimy

ihr könnt

wy możecie/potraficie

sie/Sie können

oni/one/państwo mogą/potrafią


Pamiętajmy, że odmieniony czasownik musi znaleźć się na drugim miejscu w zdaniu. Na przykład:

Morgen kann ich nicht.
Jutro nie mogę.

Błędny szyk zdania to Morgen ich kann nicht. Przeczenie nicht musi się z kolei znaleźć po czasowniku, tzn. nie możemy powiedzieć Morgen ich nicht kann. Możemy natomiast sformułować to samo zdanie w następujący sposób: Ich kann morgen nicht.


Czasownik modalny dürfen

Czasownika modalnego dürfen (móc, mieć pozwolenie) użyjemy do mówienia o zakazach i pozwoleniach.

Oto jego odmiana:

ich darf

mi wolno

du darfst

tobie wolno

er/sie/es darf

jemu/jej wolno

wir dürfen

nam wolno

ihr dürft

wam wolno

sie/Sie dürfen

im/państwu wolno


Kiedy chcemy zapytać o pozwolenie lub poinformować o zakazie używamy właśnie czasownika dürfen, np.:

– Darf ich noch ein Stück Kuchen haben?
Czy mogę dostać jeszcze kawałek ciasta?

– Nein, du darfst nicht.
Nie, nie wolno ci / nie możesz.

– Natürlich darfst du das.
Oczywiście, że możesz.


Czasowniki können i dürfen – różnice

Należy rozróżnić znaczenie czasowników können i dürfen. Znaczenie tych czasowników często jest mylone. Porównaj przykłady i zwróć uwagę na różnicę między nimi:

Er kann das nicht machen.
On nie może tego zrobić (bo np. nie potrafi).

Er darf das nicht machen.
On nie może / Nie wolno mu tego zrobić (bo nie ma pozwolenia).


Ich kann dich nicht besuchen.
Nie mogę cię odwiedzić (nie mam możliwości, bo na przykład nie mam czasu).

Ich darf dich nicht besuchen.
Nie wolno mi / Nie mam pozwolenia, żeby cię odwiedzić (na przykład rodzice mi nie pozwalają).


Czasami znaczenia können i dürfen mogą być bardzo zbliżone:

Kann ich etwas fragen?
Czy mogę o coś zapytać?

Darf ich etwas fragen?
Czy wolno mi o coś zapytać?

Użycie czasownika dürfen pozwala nam zadać pytanie jeszcze bardziej uprzejme niż przy użyciu können.


Chcesz poznać i przećwiczyć zastosowanie niemieckich czasowników modalnych?

Rozpocznij naukę niemieckiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:

  • Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
  • Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
  • Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
  • Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.

Fragen und Antworten

  • Jaka jest różnica między können i dürfen?
    Czasownika können używamy, aby powiedzieć, że możemy coś zrobić w znaczeniu – umiemy, potrafimy lub np. mamy taką możliwość. Czasownik dürfen oznacza natomiast, że możemy coś zrobić, bo mamy pozwolenie, wolno nam to zrobić.

  • Jak wyglądają formy 1. i 3. os. l. poj. czasowników können i dürfen?
    Są to odpowiednio: kann i darf. Choć czasowniki modalne odmieniają się nieregularnie, to formy 1. i 3. os. l. poj. są zawsze takie same.

Übungszeit

Czas na ćwiczenia. Przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego na niemiecki. Zadecyduj, czy w zdaniu należy użyć dürfen czy können, i uzupełnij je prawidłową formą odpowiedniego czasownika.

  1. Nie możesz czy ci nie wolno?
    Kannst du oder darfst du nicht?

  2. Nie znam niemieckiego, ale chciał(a)bym się nauczyć.
    Ich kann kein Deutsch, aber ich möchte es lernen.

  3. Wolno ci pić kawę?
    Darfst du Kaffee trinken?

  4. Nie umiem pływać.
    Ich kann nicht schwimmen.

  5. Oni nie mogą tutaj parkować.
    Ihr dürft hier nicht parken!

  6. On umie grać na gitarze.
    Er kann Gitarre spielen.

  7. Jutro nie mogę.
    Morgen kann ich nicht.

  8. Dzieciom nie wolno pić alkoholu.
    Kinder dürfen keinen Alkohol trinken.

Więcej z języka niemieckiego

Karolina

Niemieckie rodzajniki określone i nieokreślone

Rodzajniki informują nas między innymi o rodzaju rzeczownika. W języku niemieckim występują trzy rodzaje rzeczowników: męski (m), żeński (f), nijaki (n). Większość słowników do określania rodzaju rzeczownika stosuje oznaczenia maskulin (m), feminin (f), neutrum (n). Wyróżniamy dwa typy rodzajników: określone i nieokreślone.

Karolina

W-Fragen – pytania o informacje

Zaimek pytający rozpoczyna tzw. pytania o informację, po niemiecku nazywane również W-Fragen, ponieważ wszystkie zaimki pytajne rozpoczynają się na literę w.

Karolina

Odmiana zaimków osobowych w języku niemieckim

Zaimki osobowe (Personalpronomen) w zdaniu zastępują użyty wcześniej rzeczownik i pomagają nam unikać powtórzeń. Niemieckie zaimki osobowe przybierają różne formy – a to dlatego, że nie tylko wskazują osobę i liczbę, ale odmieniają się także przez przypadki.