W języku włoskim, podobnie jak w polskim wyróżniamy liczebniki główne i porządkowe. Z tego artykułu dowiesz się, jak zapisywać te pierwsze oraz w jakich sytuacjach możemy ich używać. O liczebnikach porządkowych możesz przeczytać tutaj: Jak mówić o kolejności po włosku – liczebniki porządkowe w praktyce.
Forma liczebników głównych pozostaje niezmieniona, niezależnie od rodzaju rzeczownika, przy którym stoją.
Wyjątek stanowi uno, które występuje także w funkcji rodzajnika nieokreślonego. Stąd uno giorno nie będzie poprawne, użyjemy tutaj skróconej formy un – un giorno (jeden dzień, jakiś dzień). W przypadku rzeczowników w rodzaju żeńskim niezaczynających się na samogłoskę, użyjemy formy una – una ragazza (jedna dziewczyna, jakaś dziewczyna). Powiemy un amico – jeden przyjaciel, jakiś przyjaciel. Spójrz na poniższe przykłady:
W pierwszym przykładzie pojawia się liczebnik uno (jeden) w skróconej formie un dostosowanej do rodzaju rzeczownika. W drugim natomiast un funkcjonuje jako rodzajnik nieokreślony.
Spójrz na podane poniżej liczebniki:
1 – uno | 11 – undici |
2 – due | 12 – dodici |
3 – tre | 13 – tredici |
4 – quattro | 14 – quattordici |
5 – cinque | 15 – quindici |
6 – sei | 16 – sedici |
7 – sette | 17 – diciassette |
8 – otto | 18 – diciotto |
9 – nove | 19 – diciannove |
10 – dieci | 20 – venti |
Kolejne liczebniki oznaczające dziesiątki to:
30 – trenta
40 – quaranta
50 – cinquanta
60 – sessanta
70 – settanta
80 – ottanta
90 – novanta
Sto to po włosku cento, a tysiąc mille. Zapamiętaj, że w liczbie mnogiej mille zamienimy na mila, np. duemila oznacza dwa tysiące.
Setki tworzymy regularnie:
300 – trecento
400 – quattrocento
500 – cinquecento
600 – seicento
700 – settecento
800 – ottocento
900 – novecento
Liczebniki milione (milion) i miliardo (miliard) tworzą konstrukcje z przyimkiem di:
due milioni di euro – dwa miliony euro,
sei miliardi di dollari – sześć miliardów dolarów.
W pisowni nie łączą się z innymi liczebnikami.
Liczebniki złożone zapisujemy najczęściej łącznie. Tworzymy je, łącząc dziesiątkę z jednostką, np.:
ventidue (22)
cinquantacinque (55)
sessantasei (66).
Gdy dołączamy uno lub otto (rozpoczynające się od samogłoski), ostatnia samogłoska dziesiątki znika:
ventuno, nie ventiuno (21),
trentuno (31)
quarantotto (48).
Tre jako ostatni człon liczebników złożonych zapisujemy z akcentem: trentatré (33), duecentotrentatré (233).
Jak po włosku powiedzieć „plus”, a jak „minus”? Użyjemy tu słówka più oznaczającego również więcej oraz meno – mniej. Znak dzielenia odczytamy jako diviso, a mnożenia per. Wynik natomiast poprzedzimy czasownikiem fa (jest to forma trzeciej osoby liczby pojedynczej czasownika fare – robić).
Oto przykłady działań w języku włoskim:
Liczebniki główne są nieodmienne, za wyjątkiem uno (jeden). Powiemy due studenti – dwóch studentów, ale uno studente – jeden student, una studentessa – jedna studentka.
Liczebniki główne mają najczęściej pisownię łączną, przez co mogą tworzyć naprawdę długie wyrazy, np. tremiladuecentotrentacinque to 3235.
Liczebnik mille (tysiąc) w liczbie mnogiej przyjmuje formę mila.
Przetłumacz podane poniżej zdania z języka polskiego na włoski:
