Czasownik SEIN – odmiana czasownika być w języku niemieckim

Czasownik sein – charakterystyka

Kiedy używamy czasownika sein?

Niemiecki czasownik być (sein) stosujemy:

• w połączeniu z imionami, nazwiskami, tytułami i formami zwracania się, określeniami narodowości, przynależności wyznaniowej i zawodu (z rodzajnikiem zerowym)

  • Muslim sein – być muzułmaninem

  • Arzt von Beruf sein – być z zawodu lekarzem

  • in einer Beziehung sein – być w związku
    Pamiętaj, że rzeczownik stojący po czasowniku sein (być), inaczej niż w języku polskim, występuje w mianowniku, o którym przeczytasz tu: Nominativ.

• z przymiotnikami, aby określić m.in. kolor, stan, cechy, emocje czy stopień trudności
  

  Er ist nett.

  On jest miły.
  Ich bin verheiratet.

  Jestem zamężna/żonaty.

• gdy mówimy o wieku
  

  Ich bin acht Jahre alt.

  Mam osiem lat.
  Częstym błędem jest użycie w tym przypadku czasownika haben: I habe 8 Jahre.

• gdy mówimy o pogodzie, podmiotem zdania jest wtedy zaimek es
  

  Es ist sonnig / windig / wolkig / neblig.

  Jest słonecznie / wietrznie / pochmurnie / mgliście.
  Uwaga! Aby powiedzieć, że pada śnieg, używamy zwrotu es schneit.

• w pytaniach o wzrost (groß), długość (lang), szerokość (breit)
  

  Wie groß bist du?

  Ile masz wzrostu?
  Wie lang ist diese Schlange?

  Jak długi jest ten wąż?
  Wie breit ist diese Tür?

  Jak szerokie są te drzwi?
  Uwaga! W pytaniach o wagę stosujemy czasownik wiegen (ważyć), np.:
  Wie viel wiegst du?

  Ile ważysz?

• w zwrocie da sein – być obecnym, kiedy mówimy o obecności kogoś lub czegoś
  

  Ist Herr Müller da?

  Czy jest pan Müller?

Przykładowe użycie czasownika SEIN (zobacz w pełnym rozmiarze)

Odmiana czasownika sein we wszystkich czasach

Jak widzisz, sein bardzo często pojawia się w codziennej komunikacji. Poniżej znajdziesz jego odmianę w różnych czasach. Warto opanować odmianę sein już na samym początku nauki, gdyż będzie ona przydatna w budowaniu zdań dotyczących m.in. przeszłości. Sein jest też czasownikiem posiłkowym, który służy do tworzenia czasów złożonych.

Odmiana czasownika sein w czasie teraźniejszym

Odmiana czasownika sein jest nieregularna i w czasie Präsens wygląda następująco:

Tutaj przeczytasz więcej o odmianie czasowników w czasie Präsens.

Czasownik sein w czasie przeszłym

W języku niemieckim występują dwa czasy przeszłe:

• czas przeszły prosty Präteritum, stosowany przede wszystkim w języku pisanym, głównie w bajkach, opowiadaniach, biografiach, streszczeniach

• czas przeszły złożony Perfekt, który jest najczęściej używanym niemieckim czasem przeszłym w codziennej komunikacji (pisemnej i ustnej).

Czasownik sein w czasie przeszłym Präteritum odmienia się następująco: sein ➡ war

Zwróć uwagę na to, że czasowniki w 1. i 3. os. lp. (ich oraz er/sie/es) nie mają końcówek. Stanowią one jednocześnie formę wyjściową odmiany w czasie Präteritum (war). Pozostałe osoby mają identyczne końcówki jak w czasie teraźniejszym.

Oto kilka przykładów zdań:

Czas przeszły Perfekt tworzymy z czasownikiem posiłkowym haben lub sein:

Większość czasowników tworzy Perfekt z haben. Perfekt z sein tworzą m.in.:

• czasowniki wyrażające ruch/zmianę położenia/przemieszczanie się, np. fahren (jechać), gehen (iść), laufen (biegać), kommen (przychodzić)

• czasowniki oznaczające zmianę stanu, np. aufwachen (budzić się), einschlafen (zasypiać), wachsen (rosnąć), aufwachsen (dorastać)

• czasowniki sein (być), werden (stawać się), bleiben (zostawać).

Ucząc się odmiany czasowników w czasie przeszłym, należy zwracać uwagę na to, czy łączą się one z czasownikiem haben, czy sein.

Odmiana sein w Perfekt wygląda następująco:

Przykładowe zdania:

Odmiana sein w czasie zaprzeszłym

Plusquamperfekt jest tzw. czasem zaprzeszłym, tzn. wyraża czynność wcześniejszą od tej, którą opisują czasy Präteritum i Perfekt. Nie występuje on samodzielnie. Wcześniejszą czynność wyrażamy za pomocą czasu zaprzeszłego Plusquamperfekt, a następującą po niej w czasie przeszłym Präteritum lub Perfekt.

Czas Plusquamperfekt jest pod względem budowy bardzo podobny do czasu Perfekt. Jedyna różnica jest taka, że czasowniki posiłkowe haben lub sein mają formy Präteritum (haben ➡ hatte; sein ➡ war). Używa się ich według takich samych zasad, jakie obowiązują przy tworzeniu czasu przeszłego Perfekt.

Przykładowe zdanie z czasownikiem posiłkowym sein:

Übungszeit

Uzupełnij zdania odpowiednimi formami czasownika sein.

1. Letzte Woche _____ wir nach Berlin gefahren.

   Letzte Woche sind wir nach Berlin gefahren. (W zeszłym tygodniu pojechaliśmy do Berlina.)

2. _____ Sie schon mal in Polen?

   Waren Sie schon mal in Polen? (Był pan już kiedyś w Polsce?)

3. Ich _____ 35 Jahre alt.

   Ich bin 35 Jahre alt. (Mam 35 lat.)

4. _____ du da?

   Bist du da? (Jesteś?)

5. Als Kind _____ ich sehr fleißig.

   Als Kind war ich sehr fleißig. (Jako dziecko byłem bardzo pilny.)

6. Sie _____ heute zu Hause.

   Sie ist heute zu Hause. (Ona jest dzisiaj w domu.)

7. _____ Sie von hier?

   Sind Sie von hier? (Czy pani jest stąd?)

8. Als ich gestern zur Party kam, _____ alle bereits gegangen.

   Als ich gestern zur Party kam, waren alle bereits gegangen. (Gdy przyszedłem wczoraj na imprezę, wszyscy już sobie poszli.)

Pokaż odpowiedzi