W języku niemieckim w zdaniach oznajmujących orzeczenie (czasownik w formie osobowej) występuje zawsze na drugim miejscu. Taką kolejność określa się jako szyk prosty. Oto jego przykłady:
Ich lese jetzt ein Buch.
Czytam teraz książkę.
Ich habe morgen frei.
Mam jutro wolne.
Szyk wyrazów w zdaniu pojedynczym
W zdaniach rozpoczynających się od podmiotu (wykonawcy czynności) kolejność poszczególnych elementów jest następująca:
1
2
3
4
Sie Oni
sind są
selten rzadko
zu Hause. w domu.
wer? kto?
macht was? co robi?
wann? kiedy?
wo? / wohin? gdzie? / dokąd?
podmiot
orzeczenie
okolicznik czasu
okolicznik miejsca
Podobnie jak w języku polskim, możemy rozpocząć zdanie od innej jego części niż podmiot. Musimy natomiast pamiętać o tym, że czasownik pojawi się jako drugi.
Porównaj:
1
2
3, 4…
Ich Ja
koche gotuję
manchmal. czasami.
Manchmal Czasami
koche gotuję
ich. ja.
Nie powiemy: Manchmal ich koche.
Jest to jeden z typowych błędów popełnianych przez osoby uczące się niemieckiego, dlatego warto już na początku nauki zwracać uwagę na prawidłowy szyk zdania.
Spójrz na kilka podobnych przykładów:
Ich bin selten traurig. Selten bin ich traurig.
Jestem rzadko smutna. Rzadko jestem smutna.
Ich habe morgen frei. Morgen habe ich frei.
Mam jutro wolne. Jutro mam wolne.
Miejsce czasownika a określenia częstotliwości i czasu
Określniki częstotliwości oraz określniki czasu w prostym zdaniu oznajmującym, rozpoczętym od podmiotu, znajdują się zazwyczaj zaraz po orzeczeniu (odmienianym czasowniku). Popatrz:
Manchmal haben wir Pech.
Czasami mamy pecha.
Heute ist der elfte Dezember.
Dzisiaj jest jedenasty grudnia.
Warto przypomnieć sobie podstawowe określenia częstotliwości
immer – zawsze
oft, häufig – często
manchmal – czasami
selten – rzadko
nie – nigdy.
Zapamiętaj również następujące określenia czasu:
gestern – wczoraj
heute – dzisiaj
morgen – jutro.
Miej świadomość, że na początku zdania mogą się pojawić też dwuczłonowe okoliczniki czasu, np.:
im Dezember – w grudniu
Anfang März – na początku marca
jeden Tag – każdego dnia.
Czasownik (orzeczenie) nadal będzie wtedy na drugim miejscu w zdaniu, chociaż nie będzie drugim wyrazem.
Jedes Wochenende spiele ich Volleyball.
W każdy weekend gram w siatkówkę.
Podsumowanie
Aby skutecznie komunikować się w języku niemieckim, warto zacząć mówić pełnymi zdaniami. Na początku mogą to być proste wypowiedzi. Tworząc zdania, zwracaj uwagę na kolejność wyrazów i pamiętaj, żeby czasownik zawsze był na drugim miejscu. Viel Glück!
Chcesz opanować tworzenie niemieckich zdań?
Rozpocznij naukę niemieckiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.