W języku niemieckim w liczbie mnogiej używamy tylko jednego rodzajnika określonego: die. Rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej nie istnieje. Na przykład gdy mowa ogólnie o dzieciach, powiemy Kinder, a gdy o tych konkretnych – die Kinder.
Nominativ (Mianownik) | Plural (Liczba mnoga) |
|---|---|
rodzajnik określony | die |
zaimek wskazujący | diese |
rodzajnik nieokreślony | — |
W języku niemieckim nie możemy utworzyć liczby mnogiej przez dodanie jednej konkretnej końcówki, dlatego na początku nauki najlepiej uczyć się jej na pamięć. Liczba mnoga może być tworzona w następujący sposób:
Metoda tworzenia liczby mnogiej | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
Brak zmian (-) | der Adler | die Adler |
Dodanie przegłosu do samogłoski | der Bruder | die Brüder |
Dodanie -e | der Tisch | die Tische |
Dodanie przegłosu do samogłoski oraz -e | die Hand | die Hände |
Dodanie -er | das Lied | die Lieder |
Dodanie przegłosu do samogłoski oraz -er | das Haus | die Häuser |
Dodanie -n | die Idee | die Ideen |
Dodanie -en | die Leistung | die Leistungen osiągnięcia, wyniki |
Dodanie -nen | die Ärztin | die Ärztinnen |
Dodanie -s | das Kino | die Kinos |
Dodanie -se | das Erlebnis | die Erlebnisse |
Przegłos (niem. der Umlaut) w języku niemieckim oznaczamy w piśmie za pomocą dwóch kropek nad samogłoską: ä, ö, ü.
Warto zapamiętać liczbę pojedynczą i mnogą następujących rzeczowników:
Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
dzień | der Tag | die Tage |
tydzień | die Woche | die Wochen |
miesiąc | der Monat | die Monate |
rok | das Jahr | die Jahre |
A teraz pokażemy Ci wyjątki – rzeczowniki, które mają tylko liczbę pojedynczą lub mnogą, i takie, których znaczenie zmienia się w zależności od liczby.
Niektóre rzeczowniki występują tylko w liczbie pojedynczej. Do tej grupy należą:
rzeczowniki odnoszące się do materiałów, pogody, produktów spożywczych itp.
der Käse (ser)
die Milch (mleko)
der Regen (deszcz)
das Holz (drewno)
zbiorowe określenia jakiejś grupy
das Gepäck (bagaż)
das Personal (personel)
der Schmuck (biżuteria)
rzeczowniki wyrażające pojęcia abstrakcyjne
das Alter (wiek)
der Neid (zazdrość)
die Ruhe (spokój)
rzeczowniki odczasownikowe opisujące jakąś czynność
das Essen (jedzenie)
das Schwimmen (pływanie).
Liczbę mnogą rzeczowników występujących tylko w liczbie pojedynczej możemy wyrazić na różne sposoby, za pomocą dodatkowych określeń, np.:
der Sport (sport) → die Sportarten (rodzaje/dyscypliny sportu)
der Käse (ser) → die Käsesorten (rodzaje sera) / 500 Gramm Käse (500 gramów sera)
der Regen (deszcz) → Regenfälle (opady deszczu).
Przyjrzyjmy się tym wyrażeniom w zdaniach:
W przypadku rzeczowników wyrażających ilość, miarę czy nominał liczba pojedyncza pokrywa się z liczbą mnogą. Oto wybrane przykłady:
ein/der Euro → zwanzig Euro
ein/das Kilo/Kilogramm → zwei Kilo/Kilogramm
ein/das Stück → zwei Stück.
Warto jednak wiedzieć, że das Stück ma też liczbę mnogą, np. in kleine Stücke schneiden/zerfallen – kroić / rozpadać się na małe kawałki.
Niektóre rzeczowniki występują tylko w liczbie mnogiej. Należą do nich:
rzeczowniki odnoszące się do grup, np.:
die Leute (ludzie)
Uwaga! Die Leute nie ma swojego odpowiednika w liczbie pojedynczej. Natomiast powiemy: der Mensch – człowiek i die Menschen – ludzie. Dlatego mówiąc o człowieku, użyjemy tylko der Mensch, a odnosząc się do ludzi, powiemy die Leute lub die Menschen.
die Eltern (rodzice), żeby odnieść się do jednego rodzica użyjemy wyrażenia: der/das Elternteil; jak widzisz rodzic może być zarówno rodzaju męskiego, jak i nijakiego;
die Geschwister (rodzeństwo)
die Möbel (meble) – żeby wskazać pojedynczy mebel, użyjemy wyrazu złożonego ein Möbelstück.
inne określenia zbiorcze, jak np.:
die Ferien (ferie)
die Kosten (koszty)
die Finanzen (finanse)
die Spielwaren (zabawki, np. o dziale sklepowym)
produkty, takie jak np.:
die Makkaroni (makaron rurki)
die Spaghetti (makaron spaghetti)
niektóre choroby, np.:
die Windpocken (ospa)
die Röteln (różyczka)
die Masern (odra)
ale der/die Mumps (świnka) – liczba pojedyncza.
Istnieją rzeczowniki, które mogą przybierać dwie równie poprawne formy liczby mnogiej o tym samym znaczeniu. Czasami jedna z nich jest bardziej powszechna niż ta druga. Dotyczy to słów, takich jak:
die Pizza (pizza) → die Pizzen / die Pizzas
das Risiko (ryzyko) → die Risiken / die Risikos
der Balkon (balkon) → die Balkone / die Balkons
der Ballon (balon) → die Ballons / die Ballone
der Kaktus (kaktus) → die Kakteen / die Kaktusse.
Tworzenie liczby mnogiej od pojedynczej może przysporzyć uczącym się języka niemieckiego (szczególnie początkującym) nieco trudności, gdyż liczba mnoga przyjmuje wiele form. Zwykle tworzymy ją poprzez dodanie odpowiedniej końcówki, dlatego na początku nauki najlepiej uczyć się jej na pamięć. Zapamiętaj, że w liczbie mnogiej niezależnie od rodzaju używa się tego samego rodzajnika określonego: die. Dodatkowo podczas tworzenia formy liczby mnogiej może pojawić się przegłos (Umlaut), np. das Glas → die Gläser.
Jak tworzymy liczbę mnogą w języku niemieckim?
Liczbę mnogą rzeczownika w języku niemieckim tworzymy zwykle przez dodanie odpowiedniej końcówki.
Jaki rodzajnik w liczbie mnogiej?
Po niemiecku w liczbie mnogiej niezależnie od rodzaju używa się tego samego rodzajnika określonego: die. Natomiast rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej nie występuje.
Czy wszystkie rzeczowniki po niemiecku mają liczbę mnogą?
Niektóre rzeczowniki występują tylko w liczbie pojedynczej. Do tej grupy należą np. nazwy materiałów i produktów spożywczych, zbiorowe określenia jakiejś grupy, pojęcia abstrakcyjne i rzeczowniki odczasownikowe. Na przykład der Käse (ser), das Holz (drewno), das Personal (personel), die Ruhe (spokój), das Essen (jedzenie).
Poćwicz tworzenie liczby mnogiej po niemiecku i przetłumacz poniższe zdania z języka polskiego, stosując zasady opisane w artykule.
