W języku włoskim, gdy chcemy określić, gdzie dana rzecz lub osoba się znajduje, użyjemy wyrażeń c’è (jest, znajduje się)i ci sono (są, znajdują się). Wyrażenia te są połączeniem cząstki ci (w liczbie pojedynczej skracamy ją poprzez wstawienie apostrofu w miejsce i, ci è = c’è) oraz czasownika essere – być. Spójrz na poniższe przykłady:
Vicino alla mia casa c’è un parco grande.
Blisko mojego domu jest duży park.
Nell'armadio ci sono molti vestiti.
W szafie jest dużo ubrań.
Cząstka ci
Cząstka ci (przed samogłoską c’) służy do mówienia o miejscu. Często można ją przetłumaczyć jako tu albo tam, bo odnosi się do miejsca, o którym była już mowa. Zazwyczaj jednak nie tłumaczymy jej w ogóle. Najczęściej pojawia się z czasownikiem essere, gdy odnosi się on do jakiegoś miejsca i gdy chcemy powiedzieć, że coś się w nim znajduje. Jeśli określenie miejsca pojawia się na początku zdania, zwykle po nim użyjemy ci, np. tak jak w zdaniach:
Sul tavolo c’è il quaderno di Monica.
Na stole jest zeszyt Moniki.
In bagno c’è un ragno.
W łazience jest pająk.
In spiaggia ci sono molti bambini.
Na plaży jest dużo dzieci.
A Roma ci sono molti turisti.
W Rzymie jest wielu turystów.
W powyższych zdaniach możesz zauważyć połączenie cząstki ci z czasownikiem essere, który jest odmieniony i przyjmuje formy è (trzecia osoba liczby pojedynczej) oraz sono (trzecia osoba liczby mnogiej).
Cząstki ci używamy również wtedy, gdy mowa o istnieniu czegoś lub kogoś, np.:
Ci sono delle lettere per te.
Są dla ciebie jakieś listy.
Zdania pytające
Ci pojawia się też w zdaniach pytających, gdy pytamy o czyjąś obecność w jakimś miejscu lub o to, czy coś się gdzieś znajduje, np.:
C’è Maria oggi in ufficio?
Czy Maria jest dziś w biurze?
C’è l’ascensore in albergo?
Czy jest winda w hotelu?
Uwaga! Wyrażeń c’è i ci sono nie możemy zastosować w zdaniach pytających, które zaczynają się od przysłówka pytajnego (np. dove – gdzie, chi – kto, che cosa – co, quale – jaki, który). Nie użyjemy ich także w zdaniach twierdzących, które nie rozpoczynają się od okolicznika miejsca. Spójrz na poniższe przykłady:
Dov’è la mia maglia?
Gdzie jest mój sweter?
La tua magliaè sulla sedia.
Twój sweter jest na krześle.
Dove sono i miei libri?
Gdzie są moje książki?
I tuoi libri sono sul tavolo.
Twoje książki są na stole.
Ale: Sul tavolo ci sono i miei libri. – Na stole są moje książki. (Tutaj zdanie rozpoczyna się od okolicznika miejsca, dlatego musimy użyć wyrażenia ci sono).
Zdania przeczące
W zdaniach przeczących non stawiamy przed cząstką ci. Spójrz na podane poniżej przykłady zdań w liczbie pojedynczej i mnogiej:
Non c’è regola senza eccezioni.
Nie ma reguły bez wyjątków.
Giuseppe non c’è.
Nie ma Józefa.
Giuseppe e Stefano non ci sono.
Nie ma Józefa i Stefana.
Non ci sono più soldi.
Nie ma już pieniędzy.
Podsumowanie
Zapamiętaj, że w języku włoskim używamy wyrażeń c’è (w liczbie pojedynczej) oraz ci sono (w liczbie mnogiej) między innymi wtedy, gdy chcemy określić położenie danej rzeczy lub osoby oraz gdy mówimy o istnieniu czegoś. C’è jest formą skróconą od ci è. Cząstka ci odnosi się do miejsca. Zwróć uwagę, że w zdaniach pytających zaczynających się od przysłówka pytajnego nie użyjemy wyrażeń c’è i ci sono. Podobnie w zdaniach twierdzących, które nie rozpoczynają się od okolicznika miejsca.
Chcesz szlifować swój włoski i poznać więcej przydatnych konstrukcji jak c’è oraz ci sono?
Rozpocznij naukę włoskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Dostęp do nauki wybranego języka i 4 tryby nauki: fiszki, słuchanie, pisanie, wymowa.
Ponad 1200 lekcji z zakresu codziennej komunikacji, słownictwa, gramatyki i języka biznesowego.
Inteligentny Algorytm Powtórek, który analizuje Twoje postępy w nauce.
Ponad 250 godzin nagrań prawdziwych native speakerów.