Z tego artykułu dowiesz się, jakich konstrukcji używamy do tworzenia porównań – nauczysz się, jak stopniować przymiotniki.
Jeśli cecha występuje z jednakową intensywnością, używamy stopnia równego. W języku włoskim posługujemy się w takiej sytuacji jedną z dwóch synonimicznych konstrukcji:
(tanto)… quanto…
(così)… come…
Konstrukcje mają jednakowe znaczenie i możemy używać ich wymiennie. Come (jak) jest jednak bardziej ogólne niż quanto (ile), wskazujące na intensywność, natężenie danej cechy. Gdy porównujemy dwa przymiotniki, ich pierwszy człon najczęściej pomijamy. Przykłady o Marii i Krystynie mogłyby więc również brzmieć następująco:
W porównaniach metaforycznych użyjemy tylko come, np. sei dolce come il miele – jesteś słodka jak miód.
Za pomocą konstrukcji tanto… quanto… możemy też porównać ilość lub liczbę czegoś. Tanto i quanto stoją wtedy bezpośrednio przed rzeczownikami i przyjmują końcówki przymiotników (więcej o przymiotnikach przeczytasz tutaj: Aggetivi):
w lp.: -o dla r.m. i -a dla r.ż.
w lm.: -i dla r.m. i -e dla r.ż.
Spójrz na przykłady poniżej:
tanta acqua quanto vino – tyle wody, ile wina
tanti uomini quante donne – tylu mężczyzn, ile kobiet.
Uwaga!
W konstrukcjach z rzeczownikami nie można zrezygnować z pierwszego członu (tanto).
W tych kontekstach nie stosujemy konstrukcji così… come… Po polsku też nie zastosowalibyśmy tu porównania z ‘jak’.
Przyjrzymy się formom stopnia wyższego i niższego przymiotników. Większość przymiotników stopniuje się opisowo, przez dodanie przysłówka più (więcej) lub meno (mniej).
Stopień wyższy tworzymy przez postawienie più przed przymiotnikiem, np.
più bella – ładniejsza.
Tak samo dodajemy przysłówek meno, np.
meno interessante – mniej interesujący/interesująca.
Podstawowe konstrukcje to zatem:
stopień wyższy
stopień niższy
Jak możesz zauważyć w dwóch zdaniach powyżej, do połączenia dwóch członów porównania potrzebujemy przyimka di. Czasem użyjemy także spójnika che.
Di stosujemy wtedy, gdy porównujemy jedną cechę odnoszącą się do:
rzeczowników
zaimków
Più/meno stoi wówczas między członami porównania.
Che użyjemy wtedy, gdy porównujemy dwa:
rzeczowniki
przymiotniki
czasowniki
wyrażenia przyimkowe
przysłówki
Più/meno stoi wtedy przed pierwszym członem porównania.
Zarówno più, jak i meno możemy dodatkowo wzmocnić drugim przysłówkiem, np.
interessante – interesujący 🡪 più interessante – bardziej interesujący 🡪 molto più interessante – dużo bardziej interesujący
interessante – interesujący 🡪 meno interessante – mniej interesujący 🡪 molto meno interessante – dużo mniej interesujący.
Di używamy również przed liczebnikami, np.
più di cento – więcej niż sto
meno di dieci – mniej niż dziesięć.
O włoskich liczebnikach głównych możesz poczytać tutaj, a jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o liczebnikach porządkowych zerknij do wpisu: Jak mówić o kolejności po włosku.
Użycie di/che zależy również od szyku zdania. Porównajmy dwie wersje tego samego przykładu:
Jeśli più/ meno stoi między członami porównania, używamy di (oggi … più … di ieri).
Jeśli più/meno stoi przed oboma członami porównania, używamy che (più … oggi che ieri).
Zapamiętaj!
W języku włoskim występuje wyrażenie più o meno (mniej więcej), które służy do podawania przybliżonej ilości lub uogólniania czegoś, np.:
W języku włoskim wyróżniamy dwa rodzaje stopnia najwyższego przymiotnika:
względny (superlativo relativo) – używamy go, gdy mowa o największym natężeniu danej cechy w porównaniu do innych elementów, np.
la più bella di noi – najpiękniejsza z nas
bezwzględny (superlativo assoluto) – stosowany, gdy nie odnosimy się do innych elementów, a jedynie wskazujemy na najwyższe natężenie jakiejś cechy, np.
bellissima – najpiękniejsza, przepiękna
felicissimo – bardzo szczęśliwy, najszczęśliwszy.
Stopień najwyższy względny tworzymy według schematu:
Na przykład:
il più bello (di tutti) – najpiękniejszy (ze wszystkich)
i più belli – najpiękniejsi
la più bella – najpiękniejsza
le più belle – najpiękniejsze.
Tutaj znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące rodzajników określonych w języku włoskim: Przewodnik po rodzajniku określonym.
Nie zawsze w konstrukcji ze stopniem najwyższym względnym pojawi się przyimek di. Zbiór elementów, z którego wyróżniamy jeden, może być wyrażony skrótowo, np.:
il più famoso degli scrittori italiani 🡪 il più famoso scrittore italiano (najsłynniejszy z włoskich pisarzy 🡪 najsłynniejszy włoski pisarz)
lub wynikać z kontekstu, np.:
Questo pezzo è il più grande di tutti i pezzi 🡪 Questo pezzo è il più grande. (Ten kawałek jest największy ze wszystkich kawałków. 🡪 Ten kawałek jest największy.)
Zwróć uwagę na szyk. Jeśli czasownik essere poprzedza konstrukcję z przymiotnikiem w stopniu najwyższym względnym, wygląda ona następująco:
Podobnie jak w stopniu wyższym przymiotników zamiast più możemy użyć meno, wskazując na najmniejszą intensywność jakiejś cechy, np.:
il meno complicato – najmniej skomplikowany
le meno interessanti – najmniej interesujące.
Stopień najwyższy bezwzględny tworzymy przez dodanie do przymiotnika sufiksu -issimo (dostosowanego do liczby i rodzaju rzeczownika), np. dla przymiotnika bello (piękny) będą to formy:
bellissimo – przepiękny
bellissima – przepiękna
bellissimi – przepiękni
bellissime – przepiękne.
Dużą intensywność cechy można wyrazić inaczej. Konstrukcje synonimiczne do form z -issimo to:
poprzedzone przysłówkami, np.
molto veloce – bardzo szybki
poprzedzone prefiksami:
arci – arcy
arcicontento – arcyzadowolony
iper – hiper
iperattivo – hiperaktywny
extra – ekstra
extrarapido – ekstraszybki
sovra – prze
sovraccarico – przeładowany, przeciążony
stra, s – prze
stracolmo – przepełniony, zatłoczony; scotto – rozgotowany
super – super
superaffollato – strasznie zatłoczony
z powtórzonym przymiotnikiem, np.
un abbraccio forte forte – bardzo mocny uścisk, przytulenie
è piccolo piccolo – jest bardzo mały.
Sufiks -issimo dodawany jest też często do przysłówków i pełni podobną funkcję – intensyfikuje ich znaczenie, np.:
bene (dobrze) – benissimo (bardzo dobrze)
male (źle) – malissimo (bardzo źle).
Żartobliwie łączony jest też z przymiotnikami, które się nie stopniują, np.:
italiano (włoski) – italianissimo (bardzo włoski, typowy dla Włoch)
oraz z rzeczownikami, np.:
offerta (oferta) – offertissima (wyjątkowo korzystna oferta)
partita (mecz) – partitissima (bardzo ważny mecz)
saluti (pozdrowienia) – salutissimi (bardzo serdeczne pozdrowienia).
Łączony jest nawet z wyrażeniami przyimkowymi, np.:
d’accordo (zgoda, zgadzam się) – d’accordissimo (w pełni się zgadzam).
W języku włoskim, podobnie jak w polskim, wyróżniamy stopień przymiotnika równy, wyższy i najwyższy. W stopniu równym używamy konstrukcji (tanto)… quanto… oraz (così)… come… W stopniu wyższym najczęściej dodajemy przysłówek più lub meno. Do połączenia dwóch członów porównania posłuży nam przyimek di oraz spójnik che. Stopień najwyższy dzieli się na względny (np. il più grande – największy) i bezwzględny (np. grandissimo – wielki). Poza formami zakończonymi na -issimo, mamy także formy z prefiksami (np. arci, iper, extra, sovra), które również wyrażają dużą intensywność cechy.
Rozpocznij naukę włoskiego w aplikacji do nauki języków Prestonly. Wypróbuj bezpłatnie przez 7 dni i zyskaj:
Wykorzystując podane powyżej zasady, przetłumacz zdania z języka polskiego na włoski.
Barbara
Odkryj, jak właściwie stosować rodzajniki określone do rozróżnienia rodzaju rzeczowników, zrozum wyjątki i specjalne przypadki. Poznaj włoską gramatykę dzięki naszemu przewodnikowi.
Barbara
Naucz się, jak używać zaimków osobowych w języku włoskim. W artykule znajdziesz przegląd funkcji, użycia i odmiany zaimków osobowych. Przykłady, kontekst i praktyczne wskazówki – to wszystko czeka na Ciebie w artykule.
Barbara
Naucz się odmiany włoskich czasowników. W języku włoskim czasowniki regularne odmieniają się według trzech koniugacji. W artykule omówimy każdą z nich i przyjrzymy się
